Ngũ luân thư

NGŨ LUÂN THƯ 

Tác giả: Miyamoto Musashi

Bản dịch của Gs. Bùi Thế Cần

LỜI NÓI ĐẦU

Ta đã từng nhiều năm luyện tập môn binh pháp được gọi là Nhị thiên nhất lưu, và hôm nay, lần đầu tiên ta sẽ giải nghĩa nó bằng ngôn từ. Hiện thời là thượng tuần tháng mười năm thứ hai mươi niên đại Khoan Vĩnh (1645). Ta đã leo lên núi Iwato của vùng Higo tại Kyushu để dâng lễ cho Trời Đất, cầu nguyện với đức Quan Âm và quì gối trước Đức Phật Thích Ca. Ta là một võ sĩ thuộc trấn Harima, Shinmen Musashi no Kami Fujiwara no Genshin, 60 tuổi.


Từ thuở thanh xuân, lòng ta vẫn nghiêng về binh nghiệp. Trận quyết đấu đầu tiên là năm ta 13 tuổi, ta đã từng đánh bại một kiếm thủ thuộc Thần Đạo Lưu có tên là Arima Kihei. Năm 16 tuổi, ta đánh bại một võ sĩ tài ba là Tadashima Akiyama. Năm 21 tuổi, ta lên kinh thành và gặp đủ loại kiếm khách và qua nhiều cuộc tỉ thí không hề chiến bại.

Sau đó, ta đã vân du từ trấn này đến trấn kia, tỉ thí với những kiếm sĩ của nhiều phái khác nhau và không hề có một lần thủ bại, dù đã quyết đấu đến khoảng 60 trận. Đó là vào lúc ta lên 13 cho đến năm 28 hoặc 29 tuổi.

Khi đến tuổi 30, ta ngoảnh lại nhìn cuộc đời đã qua, những chiến thắng trước đây không do ở việc ta đã kiện toàn được kiếm pháp. Có lẽ là, nhờ ở khả năng thiên phú hay trời run đất rủi, hoặc vì kiếm pháp của các môn phái kia còn non yếu. Sau đó, ta đã ngày đêm tìm tòi nghiên cứu cho ra nguyên lý và nhận thức được binh pháp khi đạt ngũ tuần.

Từ dạo đó, ta sống mà không tuân giữ một đạo pháp nào đặc biệt. Như vậy, nhờ ở tinh thông binh pháp, ta thực hành nhiều môn nghệ thuật và nhiều năng khiếu khác nhau mà không cần có thầy dạy. Để viết cuốn sách này, ta không sử dụng đến các điều luật của Đức Phật hay các lời giáo huấn của Đức Khổng Tử. Ta cũng không vận dụng các tác phẩm biên niên về chiến tranh thời xưa hay các loại sách về binh pháp. Ta cầm cọ lên để giải thích cái tinh túy đích thực của Đệ Nhất Lưu như nó được phản chiếu trong Thiên Đạo và trong Đức Quan Thế Âm. Bây giờ là giờ Dần đêm thứ 10 của tháng 10.

ĐỊA

Binh pháp là nghề của binh gia, tướng phải biết ra lệnh và binh thì phải biết tuân lệnh. Hiện nay trong thiên hạ không có một binh gia nào là thực sự hiểu được binh pháp. 

Đạo có nhiều. Có đạo cứu nhân độ thế theo diệu đế của Đức Phật, có đạo của Đức Khổng Tử cách vật trí tri, có Y đạo của các Lương Y và cái đạo Hòa ca của các nhà thơ. Lại còn có Trà đạo, Cung đạo và nhiều ngành nghệ thuật và kỹ xảo khác. Mỗi người hành đạo như lòng mình thiên hướng. 

Người đời nói đạo của binh gia có hai, đó là Bút đạo và Kiếm đạo, và y nên có thiên hướng trong cả hai. Ngay khi người ta không có thiên bẩm tự nhiên, người ta cũng có thể trở thành binh gia bằng cách kiên tâm theo đuổi cả hai lĩnh vực đó. Nói một cách khái quát thì cái đạo của võ sĩ là sẵn sàng chấp nhận cái chết. Mặc dù không những các võ sĩ mà cả các tu sĩ, các thiếu phụ, các nông phu và kể cả những kẻ hạ tiện đều đã từng sẵn sàng chết vì nhiệm vụ hay vì thanh danh; đó lại là chuyện khác. Cái khác của các võ đạo gia là ở chỗ y nghiên cứu binh pháp để thắng người. Bằng cách chiến thắng trong các trận thư hùng hoặc bằng cách dấn thân vào những trận hỗn chiến giữa chốn ba quân, ta có thể đạt đến danh tiếng và quyền lực cho bản thân mình và cho lãnh chúa của mình. Đó là tính chất của binh pháp. 

BINH PHÁP 

Tại Trung Quốc và Nhật Bản, những người thực hành Đạo thường được gọi là binh pháp gia. Võ sĩ phải học cái đạo đó. 

Thời nay, có nhiều người xuất hiện trong thiên hạ như là những binh pháp gia nhưng tựu trung, họ chỉ là những kiếm sĩ. Các tăng lữ tại các đền Kashima Kantori thuộc trấn Hitachi, đã tiếp được chỉ giáo của các vị thần và lập ra những trường phái dựa trên những lời giáo huấn đó. Họ đi từ miền này qua xứ khác để giáo hóa con người. Đó là ý nghĩa hiện nay của binh pháp. 

Thời xưa, binh pháp được liệt vào số thập nghệ và thất kỹ. Nó quả là một nghệ thuật, nhưng với tư cách là một phép tu luyện bổ ích, nó không chỉ giới hạn ở việc đánh kiếm. Chân giá trị của kiếm pháp không thể khu trú trong giới hạn của kiếm thuật. 

Nếu ta nhìn vào thế giới, ta thấy các môn nghệ thuật được đem bán. Người ta dùng khí tài để bán chính bản thân của mình. Cũng như đối với hạt và quả, cái hạt ngày càng ít quan trọng hơn quả. Trong cái đạo binh pháp đó, cả người dạy lẫn người học đều chú tâm để phô bày kỹ thuật hoa mỹ. Họ tìm cách để đóa hoa nở vội. Họ nói về “Đạo trường này và Đạo trường kia”. Họ tìm kiếm tư lợi. Có người đã từng nói “Binh pháp sơ lậu là căn nguyên khổ ải”, lời nói thật chí lý. 

Có bốn đạo làm người trong đời: Sĩ – Nông – Công – Thương. 

Cái đạo của nhà nông là dùng nông cụ. Anh ta nhìn mùa xuân đến mùa thu, mắt nhận rõ các mùa thay đổi. 

Cái đạo thứ hai là đạo của thương nhân. Người làm rượu thu thập các chất liệu và bỏ chúng vào với nhau để tạo cho mình cái kế sinh nhai. Cái đạo của thương nhân là luôn luôn sống nhờ lợi nhuận. Đó là đạo của kẻ làm ăn buôn bán. 

Thứ ba là đạo của kẻ võ sĩ, mang theo bên mình vũ khí hành đạo. Đạo của người võ sĩ là phải biết thấu triệt đức tính của các vũ khí mình mang theo. Nếu coi thường binh khí, kẻ sĩ sẽ không quý trọng cái lợi ích của vũ khí, cho nên niềm yêu thích đối với vũ khí là điều rất cần cho binh gia vậy. 

Thứ tư là đạo của nghệ nhân. Đạo của người thợ mộc là phải thành thạo trong việc sử dụng các công cụ; trước tiên là vạch kế hoạch với thước tấc chính xác và tiếp đó là tiến hành công việc theo đúng bản vẽ. Và như thế, anh ta sống cuộc đời của mình. 

Đó là cái đạo của bốn giới: Sĩ – Nông – Công – Thương. 

SO SÁNH ĐẠO CỦA NGƯỜI THỢ MỘC VÀ BINH PHÁP 

Phép so sánh trong nghề mộc là thông qua các ngôi nhà, lâu đài của hàng quý tộc, phòng ốc của võ sĩ, tứ đại danh gia, các phế tích hưng vong, phong cách của một ngôi nhà. Người thợ mộc dùng một bản vẽ chính cho kiến trúc và cái đạo của binh pháp cũng tương tự, vì cũng cần có một kế hoạch để chiến đấu. Nếu ngươi muốn học về binh pháp, ngươi hãy suy ngẫm về cuốn sách này. Thầy là cái kim, trò là sợi chỉ. Ngươi hãy miệt mài luyện tập như người thợ cả. Vị chỉ huy phải hiểu được quy luật của thiên nhiên và luật lệ của đất nước, cũng như tục lệ của các danh gia vọng tộc. Đó là cái đạo của người quản gia. 

Người thợ cả trong làng thợ mộc phải biết lý thuyết về kiến trúc các đền đài và tháp trụ, đồ án của các lâu đài. Phải biết sử dụng người để xây nhà. Cái đạo của người thợ cả tương tự như cái đạo của người chỉ huy các gia tướng. 

Trong xây dựng có việc lựa chọn gỗ. Những cây gỗ thẳng, không mắt, có vẻ đẹp thì được dùng làm cột trụ ở tiền đường, những cây gỗ thẳng với một vài hư hỏng nhỏ thì được dùng cho các cột trụ bên trong. Gỗ có dáng đẹp dù có hơi yếu thì lại được dùng làm ngạch, làm cửa và vách ngăn, gỗ cứng dù có bị mắt hay xương xẩu vẫn có thể được dùng một cách kín đáo trong xây dựng. Gỗ yếu hay nhiều mắt vẫn có thể được dùng làm giàn giáo và sau đó là làm củi. 

Người thợ cả giao phó công việc cho các tay thợ của mình tùy theo khả năng của họ: người thì làm ván sàn, kẻ làm cửa lùa, người làm ngạch, kẻ làm đố, kẻ khác nữa thì làm trần, … những kẻ vô tài thì đặt ván rầm và những người tay nghề còn kém hơn thì chẻ các con nêm và làm những việc lặt vặt tương tự. Nếu viên thợ cả hiểu biết và điều khiển người của mình một cách thành thạo thì công việc hoàn tất sẽ rất tốt đẹp.

Những thợ cả phải biết nghi nhận tài năng và giới hạn của đám thợ của mình. Anh trông coi họ và không bao giờ hỏi họ những câu ngớ ngẩn. Anh hiểu được tinh thần và ý nghĩ của họ và khích lệ họ khi cần thiết. Điều này cũng tương tự như nguyên lý của binh pháp. 

ĐẠO CỦA BINH PHÁP 

Như một chiến binh, người thợ mộc mài dũa đồ nghề của mình. Anh ta mang theo trang bị của mình trong hộp đồ nghề và lao động dưới sự hướng dẫn của người thợ cả. Anh làm những cây trụ và những cái rầm với cây rìu của mình, đẽo gọt ván sàn và ván kệ với cái bào, anh cắt gỗ mặt và chạm trổ một cách chính xác, tạo cho công trình một vẻ trau chuốt trác tuyệt, xứng hợp với tài của mình. Đó là tay nghề của người thợ mộc. Khi người thợ mộc trở nên tài ba và hiểu được cách tính toán, anh ta có thể trở thành thợ cả. Sự thành đạt của người thợ mộc là nhờ những dụng cụ chính xác và sắc bén. Anh ta có thể làm được những trang thờ, những tấm liễn đối, đèn lồng, tấm đố và nắp lọ. Đây là những phương thuật chuyên nghiệp của người thợ mộc. Sự thể cũng tương tự đối với người chiến binh. Ngươi phải suy nghĩ sâu xa về việc này. 

Cái đạt của người thợ mộc là công trình của mình làm không bị oằn cong, các điểm nối không bị lệch và mọi chuyện đều được tính trước cẩn thận, để đâu vào đấy, chứ không phải chỉ được hoàn tất trong từng phần. Đây là điểm thiết yếu. 

Nếu ngươi muốn học Đạo đó, hãy suy nghĩ sâu xa về những điều được viết ra trong tập sách này từng điều một. Ngươi phải chuyên tâm tìm hiểu.

ĐẠI CƯƠNG VỀ NĂM TẬP TRONG QUYỂN BINH PHÁP NÀY

Đạo của người Võ sĩ được trình bày trong năm quyển tùy theo các khía cạnh khác nhau là Địa - Thủy – Hỏa – Phong và Không.

Phần chính của đạo binh pháp theo quan điểm của Nhất Lưu được diễn giải trong quyển Địa. Người ta khó có thể nhận thức được chánh đạo chỉ với kiếm thuật. Cần phải biết những sự việc nhỏ nhất và lớn nhất, những điều nông cạn nhất và sâu sắc nhất. Như một con lộ thẳng được vạch ra trên mặt đất, tập sách thứ nhất được gọi là quyển sách về “ĐỊA”.

Cuốn sách thứ hai về “THỦY” với nước như là căn bản thì tinh thần trở thành như nước. Nước thích ứng mình với chậu đựng nó, đôi khi đó là một cái phễu và đôi khi là cả một vùng biển sóng gió. Nước có màu xanh trong một cách trong sáng, mọi việc trong môn phái Nhất Lưu sẽ được trình bày trong quyển sách này. Khi ngươi nắm được các nguyên lý của kiếm pháp, khi ngươi hạ được một người một cách thoải mái thì ngươi có thể hạ được bất cứ ai trên thế giới. Cái tinh thần cần thiết để đánh thắng một người cũng tương tự như để thắng ngàn vạn người. Binh pháp gia lo tiểu sự mà làm đại sự, tương tự như xây dựng một tượng Phật lớn từ một mẫu cao bằng hai gang tay. Ta khó có thể viết hết các chi tiết làm cách nào để thực hiện điều đó. Nguyên lý của binh pháp là “nhất dĩ quán chi”, nắm được một điều thì biết được vạn sự. Các sự việc của Nhất Lưu được viết ra quyển sách về “THỦY”.

Quyển thứ ba là về “HỎA”. Quyển sách này đề cập đến chiến đấu. Tinh thần của lửa là hung bạo dù ngọn lửa nhỏ hay lớn và các trận đánh thì cũng như vậy. Cái đạo của chiến trận cho những trận thư hùng giữa hai người cũng giống như cho những trận chiến với hàng vạn người mỗi bên. Ngươi phải nhận thức được rằng tinh thần có thể trướng to hoặc thu nhỏ. Điều lớn thì dễ thấy được, cái nhỏ thì khó có thể nhận thức. Nói tóm lại, đối với những đoàn quân đông đúc thì việc di chuyển đội hình là điều khó, do đó người ta có thể tiên đoán được dễ dàng các chuyển động của nó. Một cá nhân có thể đổi ý một cách dễ dàng, do vậy, các động tác của y khó có thể tiên liệu, ngươi phải thẩm định điều này. Yếu quyết của điểm này là ngươi phải luyện tập ngày đêm để có thể có những quyết định tức tốc. Trong binh pháp cần phải xem việc luyện tập như là một phần của cuộc sống thường nhật. Và như vậy, chiến đấu trong các trận chiến được miêu tả trong quyển sách về “HỎA”.

Thứ tư là quyền sách về “PHONG”. Quyển này không đề cập đến bổn môn là Nhất Lưu nhưng đến các môn phái khác. Chữ “Phong” ở đây có nghĩa là cổ phong, các truyền thống của ngày hôm nay và các truyền thống về đại binh pháp của các đại gia. Như vậy, ta sẽ diễn giảng một cách rõ ràng các loại binh pháp trong thiên hạ. Đó là truyền thống. Thật khó biết được chính mình khi không biết được người khác. Con đường nào cũng có những lệch lạc. Nếu ngươi học đạo thường ngày và tinh thần của ngươi bị lệch lạc thì ngươi có thể nghĩ là mình đang theo chính đạo và trong thực tế nó không phải là chân đạo. Nếu ngươi đang đi theo chân đạo và hơi chệch đường thì điều đó sẽ dẫn dắt ngươi đến chỗ lầm đường lạc lối. Ngươi phải nhận thức được điều này. Nhiều binh pháp được người ta quan niệm như là môn kiếm thuật và điều đó cũng không phải là vô lý hoàn toàn. Cái điểm quí trong binh pháp của bổn môn là dù nó bao gồm kiếm thuật, nó vẫn có một nguyên lý khác nữa. Ta đã giải thích trong quyền sách về “Phong” những gì mà trong các môn phái khác người ta thường xem là binh pháp.

Thứ năm là quyển sách về “Không”. Đối với ta “Không” có nghĩa là đều không có thủy, không có chung. Đạt được cái nguyên lý này có nghĩa là không đạt nguyên lý nào cả. Đạo của binh pháp là cái Đạo của thiên nhiên, khi hiểu được tiết tấu của mọi tình huống, ngươi sẽ có thể đánh trúng địch một cách tự nhiên và ra đòn một cách tự nhiên. Tất cả điều đó gọi là cái Đạo của Không. Ý của ta là trình bày cách để đi theo chính đạo, hợp với thiên nhiên trong quyển sách về “Không” này.

Danh xưng của “Nhất Lưu Nhị Đao”.

Các võ sĩ từ kiếm đến quân đều mang hai thanh kiếm nơi đai. Thời xưa, chúng được gọi là trường kiếm và kiếm. Ngày nay, chúng được biết như là kiếm và đoản kiếm. Chỉ cần nói là trên đất nước này dù bởi lý do gì chăng nữa thì mọi võ sĩ đều mang hai kiếm ở thắt lưng. Đó là cái Đạo của võ sĩ.

“Nhị Đao Nhất Lưu” cho ta thấy lợi điểm của việc sử dụng song kiếm.

Thương và kích là những vũ khí được mang theo khi ra khỏi nhà.

Môn sinh của Nhất Lưu binh pháp phải luyện tập từ đầu với đoản kiếm và trường kiếm trong hai tay. Đây là một chân lý: khi phải hi sinh tính mạng, ta phải biết tận dụng vũ khí của mình. Không làm như vậy là việc sai quấy, cũng như khi chết mà vũ khí vẫn chưa tuốt ra.

Nếu ta cầm kiếm bằng hai tay, ta khó có thể loang kiếm trái phải một cách thong dong. Do đó, phương pháp của ta là cầm kiếm bằng một tay. Điều này không áp dụng cho những vũ khí cỡ lớn như thương và kích, nhưng kiếm và đoản kiếm thì có thể cầm trong một tay. Cầm kiếm bằng cả hai tay sẽ bị lúng túng khi ngồi trên lưng ngựa hay chạy trên đường gập ghềnh trong vùng đất đầm lầy, trên các ruộng lúa hay đất đá hay trong đám đông. Cầm trường kiếm bằng cả hai tay là không đúng đạo, bởi vì nếu ta có một cây cung hay cây thương hay một vũ khí nào khác ở nơi tay trái, ta chỉ còn lại một tay để cầm trường kiếm. Tuy nhiên, nếu gặp khó khăn khi chém kẻ địch bằng một tay, ta phải dùng cả hai tay. Loang kiếm bằng một tay không phải là chuyện khó. Cách để tập điều đó là luyện tập với một thanh trường kiếm trong mỗi tay. Thoạt tiên, điều đó có vẻ khó khăn nhưng vạn sự khởi đầu nan. Giương cung là một việc khó, múa kích cũng là một việc khó. Khi ta đã quen với cây cung thì việc căng dây cung sẽ mạnh hơn. Khi ta đã thành thạo với việc loang trường kiếm, ta sẽ có khí lực của đạo và sẽ loang kiếm một cách tuyệt hảo.

Như ta sẽ giải thích trong quyển hai, quyển sách về “Thủy” không có cách nào nhanh để loang được trường kiếm. Trường kiếm phải được múa một cách thoáng rộng và đoản kiếm một cách sít sao. Đó là điều trước tiên cần phải nhận thức.

Theo môn phái Nhất Lưu, ta có thể thắng với một vũ khí dài và ta cũng có thể thắng với một vũ khí ngắn. Tóm lại, cái đạo của môn phái Nhất Lưu là tinh thần chiến thắng, bất kể là loại vũ khí nào và dài ngắn ra sao.

Nên sử dụng song kiếm hơn là đơn kiếm. Khi ta giao đấu với một đám đông và đặt biệt khi cần bắt tù binh.

Những điều này không thể giải thích một cách rành rọt được. “Dĩ nhất sự tri vạn sự”. Khi đã đạt được cái Đạo của binh pháp, không có điều gì mà ta không thông suốt được. Phải công phu miệt mài.

CÁI DỤNG CỦA HAI TỪ “BINH PHÁP” 

Các bậc Thầy của trường kiếm được gọi là binh pháp gia. Còn đối với các môn võ khác thì những ai tinh thông về cung gọi là xạ thủ. Những người chuyên về thương thì gọi là thiết bào giả, những người chuyên về hỏa pháo gọi là thiện xạ. Những kẻ chuyên về đại đao được gọi là đao gia. Nhưng ta không gọi những bậc thầy của đạo trường kiếm là trường kiếm gia hoặc là đoản kiếm gia. Bởi vì cung, pháo, thương, kích là binh cụ của mọi chiến sĩ. Chúng nhất thiết là thành phần của binh pháp, còn thông suốt được tính chất của trường kiếm là thông thuộc được thế giới và bản thân mình. 

Do đó, trường kiếm là nền tảng của binh pháp. Đây là nguyên lý “dùng trường kiếm đạt binh pháp”. Nếu ta thông đạt được đức tính của trường kiếm thì một người có thể thắng mười người. Cũng như một người có thể thắng mười người thì trăm người có thể thắng ngàn người và nghìn người có thể thắng vạn người. Trong binh pháp của ta, một người cũng như một vạn người, như vậy binh pháp này là tuyệt nghệ của võ sĩ. Đạo của võ sĩ không bao gồm các đạo khác chẳng hạn như Khổng giáo, Phật giáo, các truyền thống, những tuyệt tác nghệ thuật và vũ thuật. Mặc dù nó không dự phần vào Đạo, nhưng nếu ngươi hiểu đạo một cách bao quát thì ngươi sẽ thấy nó trong mọi việc. Người ta phải trau dồi Đạo riêng của mình. 

LỢI ÍCH CỦA VŨ KHÍ TRONG BINH PHÁP 

Việc dùng vũ khí phải đúng lúc và đúng chỗ. 

Việc sử dụng đoản kiếm tốt nhất là ở nơi chật hẹp, một khi ở vào thế cận chiến với một đối thủ. Trường kiếm có thể sử dụng một cách hữu hiệu trong mọi tình huống. 

Đạo đao kém hơn thương trên thế địa. Với cây thương ngươi có thể ở thế thượng phong, đại đao thì có tính phòng ngự. Trong tay của một trong hai người ngang tài ngang sức thì thương đạo cho ta một đôi chút thế mạnh phụ trợ. Thương và đại đao đều có cái dụng của chúng, nhưng cả hai không mấy thuận lợi ở những nơi chật hẹp. Chúng không thể sử dụng để chế ngự tù nhân. Chúng chủ yếu là những vũ khí trên chiến trường. 

Dù sao, khi ngươi học các kỹ thuật trong Đạo trường, ngươi sẽ có cái suy tư hẹp hòi và quên mất cái đạo thật sự. Do vậy, ngươi sẽ gặp khó khăn trong những cuộc giao thủ thực sự. 

Cung có uy dũng chiến thuật lúc khởi đầu một trận đánh, nhất là các trận đánh trên các cánh đồng. Khi người ta có thể bắn nhanh vào những kẻ vũ trang bằng thương từ hàng ngũ những binh sĩ cầm thương. Tuy nhiên nó không mấy thỏa đáng trong các trận công thành hoặc khi kẻ địch ở xa hơn 40m. Vì lý do đó, hiện nay có ít trường phái cổ điển về cung thuật. Thời này, không có mấy sở dụng cho loại võ nghệ đó. 

Từ bên trong các công sự không có vũ khí nào khác súng hỏa mai. Đó là vũ khí tuyệt đối trên chiến địa trước khi các hàng quân giao tranh. Nhưng một khi kiếm đã tuốt trần thì súng trở nên vô dụng. 

Một trong những ưu điểm của cung là ngươi có thể thấy được đường tên bay và tùy nghi điều chỉnh đường ngắm trong khi người ta không thấy được đường đạn. Ngươi phải nghiền ngẫm về tầm quan trọng của điều này. Cũng tương tự như một con ngựa cần phải có sức bền bỉ và không chứng, thì vũ khí cũng vậy. Ngựa phải phi một cách mạnh bạo, còn kiếm và đoản kiếm cũng phải chém như vũ bão. Thương và đại đao phải chịu được sức nặng, cung và súng phải cứng cáp. Vũ khí phải dũng mạnh hơn là có tính trang trí. 

Ngươi không nên có một số vũ khí sở trường. Quá trình thành thuộc với một vũ khí là một lỗi lầm không khác gì biết nó một cách sơ sài. Ngươi không nên học đòi theo những người khác mà nên sử dụng những vũ khí ngươi có thể điều khiển một cách thành thuộc. Thương và ghét đều không tốt cho tướng sĩ cũng như binh lính. Đây là những điều ngươi phải học một cách tường tận. 

CHỮ “THỜI” TRONG BINH PHÁP 

Trong bất cứ việc gì cũng phải đúng thời. Chữ “Thời” trong binh pháp không dễ gì lão thông được nếu không có nhiều kinh nghiệm. Chữ “Thời” là quan trọng trong vũ thuật và trong đàn, sáo vì chúng chỉ có nhịp điệu khi thời biểu được giữ đúng. Thời biểu và nhịp điệu cũng liên hệ đến các môn võ nghệ, bắn cung và bắn súng cũng như môn cỡi ngựa. Trong mọi thứ tài năng đều phải có thời điểm.

Ngay cả với “Không” thì cũng phải có thời. Chữ “Thời” có trong suốt cuộc đời của người võ sĩ, ở tuổi thanh xuân cũng như lúc về chiều, trong sự hòa hợp cũng như lúc bất đồng. Cũng vậy, người ta có thể trong đạo buôn bán, trong hưng vong của một thương cục. Mọi chuyện lúc thịnh và lúc suy vong. Ngươi phải phân định được điều đó. Trong binh pháp, có nhiều nhận thức khác nhau về thời. Ngay từ khởi thủy, ngươi phải biết thời điểm ứng dụng và thời điểm bất khả dụng, và trong bất cứ chuyện lớn nhỏ cũng như sớm muộn, ngươi hãy tìm cho được cái thời điểm thích hợp và trước tiên nhận thức được thời điểm của khoảng cách và thời điểm của địch. Đây là chính yếu trong binh pháp. Điều đặc biệt quan trọng là phải biết được thời biểu của địch, nếu không thì binh pháp của ngươi sẽ trở nên bất định.

Người ta thắng trên chính trường với cái thời trong chữ “Không”, phát sinh từ cái thời của tài trí, nhờ biết được thời biểu mà địch thủ không ngờ đến.

Tất cả năm quyển đều liên hệ đến chữ “Thời” một cách chính yếu. Phải luyện tập đúng mức để đánh giá được điều đó.

Nếu ta tập luyện ngày đêm theo binh pháp trên đây của môn phái Nhất Lưu thì trí ta tự nhiên sẽ mở ra, và như thế, binh pháp trên phạm vi đại thể cũng như binh pháp của một cuộc tỉ thí được loan truyền khắp thiên hạ. Điều này được ghi nhận lần đầu tiên trong các quyển về Địa, Thủy, Hỏa, Phong và Không. Đây là cái đạo cho những ai muốn đi theo binh pháp của ta:

1. Không suy nghĩ lệch lạc.

2. Đạo là ở trong sự tinh luyện.

3. Phải quán thông thập bát ban võ nghệ.

4. Biết cái Đạo của bách nghệ.

5. Định được thành bại trong mọi việc trên thế gian.

6. Phát triển khả năng phán đoán và thông hiểu mọi việc một cách cảm ứng.

7. Nhận được các sự việc mà mắt không thấy được.

8. Lưu ý đến các chi tiết nhỏ nhặt nhất.

9. Không làm điều vô dụng.

Điều quan trọng là khởi đầu bằng cách xác lập các nguyên tắc lớn này trong tâm ngươi và luyện tập trong cái Đạo của binh pháp. Nếu ta không nhận thức được sự vật trên bình diện rộng lớn thì ta có thể nắm vững được binh pháp. Nếu ta học và đạt được binh pháp đó ta sẽ không bao giờ bị đánh bại với 20 hay 30 địch thủ. Hơn mọi việc, phải bắt đầu chú tâm vào binh pháp và tha thiết gắn bó với cái Đạo, rồi ngươi sẽ có thừa khả năng để hạ địch thủ trong các cuộc so tài và ngươi có thể chiến thắng bằng mắt của ngươi. Thêm vào đó, bằng cách luyện tập, ta sẽ có thể kiểm soát toàn thân ta một cách thong thả, chiến thắng kẻ khác với cơ thể của mình và nếu luyện tập một cách đầy đủ, ta có thể hạ được cả chục người với tinh thần ta. Khi ta đã đạt được điểm đó thì điều đó có nghĩa ta đã đạt được vô địch rồi còn gì?

Hơn thế nữa, với binh pháp trên bình diện đại quy mô, một cao nhân sẽ có thể thống lĩnh được nhiều kẻ thuộc hạ một cách thành thạo, xử sự một cách đúng đắn, quản lý đất nước và xác tín dân sinh, làm cho luật pháp của lãnh chúa được bảo toàn. Nếu có một Đạo khiến cho tinh thần không bị đốn ngã, giữ vững được bản thân và đạt được sự tôn trọng thì đó chính là cái Đạo của binh pháp.

THỦY

Tinh thần của binh pháp thuộc môn phái Nhị Thiên Nhất Lưu được đặt nền tảng trên Thủy và quyển về Thủy này giải thích các phương pháp để chiến thắng như là một hình thức dùng trường kiếm của môn phái Nhất Lưu. Ngôn ngữ không thể dùng để cắt nghĩa Đạo một cách chi tiết, nhưng Đạo có thể nắm bắt được bằng linh cảm. Hãy học cuốn sách này, hãy đọc từng chữ và suy ngẫm, nếu ta diễn giải ý nghĩa một cách ơ hờ thì ta sẽ đi lạc Đạo. 

Các nguyên lý về binh pháp được viết ra nơi đây dưới dạng một cuộc tỷ thí nhưng ta phải biết suy rộng ra và nhờ đó sẽ đạt đến sự hiểu biết về các trận chiến mà mỗi bên có cả ngàn người. 

Binh pháp khác với những việc khác ở chỗ là nếu ta nhầm dù chỉ một điểm nhỏ thì chúng ta phải ngỡ ngàng và rơi vào tà đạo. 

Nếu ta chỉ đọc quyển sách này thì sẽ không đạt được Đạo của binh pháp. Phải thấm nhuần những gì được viết ra trong sách này. Không chỉ đọc mà thôi, ta phải ghi nhớ và mô phỏng theo những cách để có thể nhận thức được nguyên lý đó từ trong tâm ta. Hãy công phu nghiên cứu các điểm này để có thể thấm nhuần nó trong cơ thể ta. 

THÁI ĐỘ TINH THẦN TRONG BINH PHÁP 

Tinh thần ngươi không nên khác hơn lúc bình thường, lúc lâm trận cũng như trong cuộc sống thường ngày, ta phải cương quyết nhưng thư thái. Hãy đương đầu với tình huống mà không bị căng thẳng hay dao động. Tinh thần của ta phải ổn định, không bị lệch lạc. Dù tinh thần của ta có thanh thản thì cũng đừng để thể xác thoải mái. Và khi thể xác được thoải mái thì đừng để tinh thần uể oải. Đừng để tinh thần bị thể xác ảnh hưởng, cũng đừng để thể xác bị tinh thần chế ngự. Không nên quá sung hay quá xìu. Một tinh thần bị kích động thì trở nên yếu đuối, và một tinh thần chậm chạp cũng vậy, đừng để đối phương thấy được tinh thần của ta. Dù vóc dáng ngươi như thế nào, ngươi đừng để các phản ứng của cơ thể mình bị lệch lạc. Với tinh thần rộng mở và không co cụm lại, ngươi hãy nhìn vào sự việc từ một góc nhìn ở trên cao. Phải trau dồi trí khôn và tinh thần của ngươi. Trau chuốt sự khôn ngoan của mình là học biết được thế nào là công bằng xã hội, là phân biệt được chính và tà, là thông hiểu được cái Đạo của các nghệ thuật khác nhau. Khi ngươi không còn bị người ta lừa gạt được, đó là lúc ngươi đã thực hiện được sự khôn ngoan trong binh pháp. 

Sự khôn ngoan trong binh pháp khác với các sự việc khác. Trên bãi chiến trường, ngay cả lúc ngươi bị dồn dập tấn công, ngươi phải không ngừng nắm vững các nguyên lý của binh pháp, nhờ đó ngươi có thể có được một tinh thần vững mạnh.

TƯ THẾ TRONG BINH PHÁP

Hãy vào tư thế thủ với đầu thẳng đứng, không cúi xuống cũng không nhìn lên hay quay sang trái, phải. Trán và ấn đường không nhíu lại. Mắt ngươi không được nhìn láo liên hay chớp mà phải khép hờ lại. Với vẻ mặt điềm tĩnh, ngươi phải giữ đường sống mũi ngay thẳng với cảm giác hơi phồng cánh mũi lên. Giữ đường gáy cho thẳng, dồn lực vào đường chân tóc cũng như từ vai xuống khắp châu thâu. Hai vai hạ thấp, hai mông rút vào, ngươi hãy dồn lực vào hai chân, từ đầu gối đến đầu ngón chân. Dồn lực vào bụng dưới để hai eo không bị uốn cong. Nhét đoản kiếm vào đai sát bụng dưới, nhờ đó đai của ngươi không lỏng. Điều này được gọi là “niêm kiếm”. 

Trong mọi hình thức binh pháp, điều cần thiết là phải duy trì tư thế chiến đấu trong cuộc sống hằng ngày và biến tư thế thường nhật của ngươi thành một tư thế chiến đấu. Phải nghiên cứu điều này một cách cặn kẽ. 

NHÃN PHÁP 

Ánh mắt nhìn phải rộng và bao quát. Đây là cách nhìn “quan” và “kiến”. Quan thì mạnh còn kiến thì yếu. 

Trong binh pháp, điều quan trọng là phải thấy các sự vật ở nơi xa như thể đang ở gần và nhìn sự vật gần với một khoảng cách xa. Điều quan trọng trong binh pháp là biết được kiếm của đối thủ và không bị chi phối bởi những cử động vô nghĩa của thanh kiếm đó. Ngươi phải nghiền ngẫm điều này. Đối với các cuộc tranh tài thì giữa hai cá nhân cũng như đối với các trận chiến đông đảo, nhãn pháp vẫn là một. Điều cần thiết cho binh pháp là phải nhìn được cả hai phía mà không cần phải đảo mắt qua lại. Ngươi không có được khả năng này một cách nhanh chóng. Hãy học những điều được viết ra nơi đây, hãy sử dụng nhãn pháp trong cuộc sống hàng ngày và đừng thay đổi dù có bất cứ chuyện gì xảy ra. 

THỦ PHÁP VỚI TRƯỜNG KIẾM

Hãy nắm trường kiếm với một cảm giác thoáng rộng trong ngón cái và ngón trỏ trong khi ngón giữa không sát cũng không lỏng và các ngón cuối siết chặt. Không nên cầm kiếm một cách lỏng lẻo.

Khi ngươi cầm kiếm lên, ngươi phải cảm thấy cương quyết trong việc chém đối thủ. Khi chém một đối thủ ngươi không được thay đổi cách nắm và không được chùng tay. Khi bạt kiếm đối thủ hay đẩy nó ra hoặc ghìm nó xuống, ngươi phải hơi thay đổi cảm giác của ngón cái và ngón trỏ. Quan trọng hơn hết, ngươi phải quyết tâm khi chém đối thủ theo cách ngươi nắm kiếm. 

Thủ pháp nắm kiếm trong chiến đấu và trong thử kiếm đều giống nhau. Không có loại “thủ pháp chém người”.

Nói chung, ta không thích cứng nhắc trong thủ pháp cũng như kiếm pháp. Cứng đờ nghĩa là một cánh tay chết. Sự mềm mại nói lên một cánh tay sống động, ngươi phải ghi điều này trong tâm trí.

BỘ PHÁP

Với các đầu ngón chân hơi nhớm lên, ngươi bám chặt gót vào đất. Dù duy chuyển nhanh hay chậm, bước lớn hay bước nhỏ, chân ngươi phải luôn luôn di chuyển như trong cách đi bình thường. Ta không thích ba bộ pháp thường được biết như phi bộ, phù bộ và định bộ. 

Trong Đạo binh pháp thì điều thường gọi là âm dương bộ rất quan trọng. Âm dương bộ có nghĩa là không di chuyển bằng một chân. Nó có nghĩa chuyển động đôi chân trái- phải và phải- trái trong lúc chém, lúc bước lùi và lúc gạt kiếm. Ngươi không nên di chuyển chân nào một cách ưu tiên. 

NĂM TƯ THẾ 

Năm tư thế đó là: thượng đẳng, trung đẳng, hạ đẳng, tả, hữu. Mặc dù có năm tư thế như vậy nhưng mục đích của tất cả các tư thế là nhằm để chém địch thủ. Không có tư thế nào khác ngoài năm tư thế đó. 

Dù ở tư thế nào, ngươi đừng có ưu tư để có một tư thế, ngươi chỉ lo đến việc chém. Tư thế ngươi có thể rộng hoặc hẹp tùy ý theo tình huống. Thượng đẳng, trung đẳng hay hạ đẳng là những tư thế có tính quyết định. Tư thế trái - phải có tính uyển chuyển. Tư thế trái - phải nên được dùng nếu bị chận ở bên trên hay ở một bên. Quyết định dùng tư thế trái hoặc phải tùy thuộc vào địa điểm. 

Đây là tinh hoa của Đạo. Để hiểu thế nào là thế thủ, ngươi phải hiểu đến nơi đến chốn tư thế trung đẳng. Tư thế trung đẳng là trung tâm của mọi tư thế. Nếu ta nhìn vào binh pháp trên qui mô lớn thì tư thế trung đẳng là vị trí của viên tướng chỉ huy và bốn thế kia theo phương vị của kẻ chỉ huy. Ngươi phải hiểu được giá trị của việc này. 

ĐẠO CỦA TRƯỜNG KIẾM 

Biết được cái Đạo của trường kiếm có nghĩa là ta có thể dùng hai ngón tay để loan thanh kiếm ta thường mang theo. Nếu ta biết rõ được đường đi của kiếm, ta có thể loan kiếm một cách dễ dàng. 

Nếu ngươi tìm cách múa trường kiếm một cách chớp nhoáng ngươi có thể hiểu làm Đạo. Để loan kiếm một cách đúng phép, ngươi phải làm một cách trầm tĩnh. Nếu ngươi tìm cách múa kiếm như với một cây quạt xếp hay với một thanh đoản kiếm, ngươi sẽ lầm lẫn “vì chém theo đoản kiếm”. Ngươi không có thể chém một người bằng trường kiếm với phương pháp đó. 

Khi ngươi đã chém xuống với trường kiếm, ngươi hãy nhấc thẳng nó lên: khi ngươi đã chém xéo, ngươi trở kiếm về theo cùng một đường như vậy. Hãy hồi kiếm theo cách hợp lý với hai khuỷu tay luôn dang rộng. ngươi hay loan kiếm với uy dũng. Đó là cái Đạo của trường kiếm. 

Nếu ngươi học sử dụng năm cách tiếp cận theo binh pháp của ta, ngươi sẽ có thể múa kiếm một cách thuần thục. Ngươi cần phải thường xuyên tập luyện. 

NĂM CÁCH TIẾP CẬN

1. Cách tiếp cận thứ nhất là ở tư thế trung đẳng. Hãy đối diện kẻ địch với mũi kiếm hướng vào mặt y. Khi đối thủ tấn công, hãy đẩy kiếm y về phía phải và “cỡi” lên nó. Hoặc là khi y tấn công, ngươi đẩy mũi kiếm của y bằng cách chém xuống, giữ kiếm ngươi ngay với điểm đó và đúng lúc đối thủ tấn công lại, ngươi hãy chém hai cánh tay của y từ phía dưới. Đây là phương thuật thứ nhất.

Năm phép tiếp cận đại loại là như vậy. Ngươi phải luyện tập liên tục với trường kiếm để học thuộc chúng, khi đã nắm vững được cái đạo của trường kiếm, ngươi sẽ có thể chế ngự mọi cuộc tấn công của địch. Ta đoán chắc là không có tư thế nào ngoài năm tư thế của trường kiếm thuộc môn phái Nhị Đao.

2. Trong phép tiếp cận thứ hai với trường kiếm, ngươi chém kẻ địch từ tư thế thượng đẳng ngay lúc y tấn công. Nếu y thoát được nhát chém, ngươi hãy giữ kiếm ngay đúng phương vị đó và vớt từ dưới lên, ngươi hãy chém y khi y lại tấn công. Người ta có thể chém lại từ dưới lên như vậy.

Trong phương thuật này có nhiều cách biến hóa trong thời điểm và tinh thần. Ngươi phải có khả năng hiểu được điều này qua sự luyện tập trong môn phái Nhất Lưu. Ngươi sẽ luôn luôn chiến thắng với năm phương thuật của trường kiếm đó. Ngươi phải miệt mài luyện tập.

3. Trong phương thuật tiếp cận kiếm thứ ba, ngươi ở thế hạ đẳng với sự tiên liệu là sẽ vớt được kiếm lên. Khi kẻ địch tấn công hãy nhằm vào tay của y từ bên dưới. Khi ngươi làm như vậy, y có thể tìm cách chém bạt kiếm ngươi. Trong trường hợp đó, ngươi hãy chém ngang vào hai tay trên của y với một cảm giác “đi chéo”. Điều này có nghĩa là từ tư thế hạ đẳng ngươi chém vào đối thủ ngay lúc y tấn công.

Ngươi sẽ gặp phương thuật này nhiều lần, cả lúc mới bắt đầu học nghệ và trong binh pháp sau này. Ngươi phải luyện cho được phép cầm trường kiếm.

4. Trong phép tiếp cận thứ tư, ngươi đứng ở tư thế thủ bên trái. Khi đối phương tấn công, ngươi đâm vào tay y từ bên dưới. Nếu lúc đó y tìm cách đánh bạt kiếm ngươi xuống, ngươi đỡ đường kiếm của y với cảm giác như chém vào tay của đối thủ và ngươi vung kiếm bạt chéo từ trên vai của ngươi.

Đây là cái đạo của trường kiếm, nhờ phương thuật này, ngươi chiến thắng bằng cách đỡ đường tấn công của đối phương. Ngươi phải nghiên cứu điểm này.

5. Trong phép tiếp cận thứ năm, kiếm ngươi ở tư thế thủ bên phải. Đồng thời với đòn tấn công của đối phương, ngươi hãy đánh chéo lên từ dưới để vào tư thế thượng đẳng rồi chém thẳng từ trên xuống dưới.

Phương thuật này là thiết yếu để biết rõ được cái Đạo của trường kiếm. Nếu ngươi sử dụng được phương pháp này, ngươi có thề múa trường kiếm được một cách thành thạo.

Ta không thể mô ta chi tiết sự ứng dụng của năm phép tiếp cận đó. Ngươi phải trở nên thành thạo với cái Đạo hòa hợp với trường kiếm. Học ước tính thời gian trên qui mô lớn, hiểu được phép trường kiếm của đối thủ và thành thạo với năm phép tiếp cận ngay từ đầu. Ngươi sẽ luôn luôn chiến thắng nếu dùng năm phép tiếp cận đó với cách ước lượng thời gian trong việc nhận định được tình ý của đối thủ. Ngươi phải nghiền ngẫm những điều này một cách cẩn thận.

VỀ THẾ THỦ KHÔNG THỦ THẾ 

Thế thủ không thủ thế có nghĩa là ta không cần đến các tư thế của trường kiếm. 

Ngay cả trong trường hợp đó, các thế thủ vẫn còn với tư cách là năm phép cầm trường kiếm. Dù ngươi cầm kiếm như thế nào thì cũng phải ở trong một cách thức mà ta có thể dễ dàng chém được đối thủ phù hợp với tình huống, địa điểm và khoảng cách đối với kẻ địch. Từ tư thế thượng đẳng, khi tinh thần ngươi giảm nhẹ, ngươi có thể chuyển vào tư thế trung đẳng và từ tư thế trung đẳng ngươi có thể nhấc kiếm lên một chút theo đúng kỹ thuật của ngươi và vào tư thế thượng đẳng. Từ tư thế hạ đẳng ngươi có thể nhấc kiếm lên một chút và vào tư thế trung đẳng đúng như cơ hội yêu cầu. 

Tuỳ theo tình huống, nếu ngươi chuyển kiếm từ thế thủ bên trái hoặc bên phải vào trung tâm, ngươi sẽ ở vào thế trung đẳng hoặc hạ đẳng. 

Nguyên lý của nó được gọi là “thủ thế bất thủ thế”.

Việc đầu tiên khi người cầm kiếm trong tay là ý định của ngươi chém đối thủ dù bằng cách thức nào. Mỗi lần ngươi đỡ, đánh, nhảy, chém hay vỗ vào lưỡi kiếm của đối thủ, ngươi phải chém đối thủ trong cùng một động tác. Đạt được điều này là việc thiết yếu. Nếu ngươi chỉ nghĩ đến việc chạm vào hay nhảy lên, hay đánh, đâm, đụng vào đối thủ thì ngươi không thể chém anh ta thật sự. Trên hết mọi việc, ngươi phải nghĩ đến việc đưa động tác tới chỗ chém được anh ta. Ngươi phải tìm hiểu thấu đáo vấn đề này. Thái độ binh pháp đó trên một bình diện lớn hơn thì được gọi là “dàn trận”. Nó là tối quan trọng để thắng trận. Một thế trận cố định là kém cỏi và phải học hỏi điều đó. 

TIÊN HẠ THỦ VI CƯỜNG 

Tiên hạ thủ có nghĩa là khi ngươi đến gần kẻ địch, ngươi chém y càng nhanh, càng trực tiếp càng tốt mà không cần phải xoay đổi thân pháp hay ổn định tinh thần. Ngươi nhận thấy y vẫn còn bất định. Các thời điểm chém trước khi kẻ thù quyết định rút lui hoặc giãn ra hoặc tấn công được gọi là tiên hạ thủ. 

Ngươi phải luyện tập để có thể chém đối thủ trong thoáng chốc. 

Khi ngươi tấn công và địch thủ lui nhanh, vào lúc ngươi cảm nhận là y đang căng thẳng, ngươi chém một đòn gió. Rồi khi y đã hết căng thẳng, ngươi liên tục tiến lên và chém. Đây là kỹ thuật hai nhịp lưng. 

Thực khó mà đạt được điều đó chỉ với việc đọc quyển sách này, thế nhưng ngươi sẽ hiểu ngay với một đôi chút kinh nghiệm. 

VÔ NIỆM VÔ TƯỞNG 

Theo phương thuật này, khi kẻ địch tấn công cùng lúc ngươi cũng quyết định tấn công, ngươi hãy chém bằng cả thân hình ngươi, tinh thần ngươi, với hai tay ngươi xuất phát từ “Không” và gia tốc thật mạnh. Đây là phép chém “vô niệm vô tưởng”. 

Đây là phương thuật chém kiếm quan trọng nhất, nó rất thường được dùng. Ngươi phải luyện tập gian khổ để hiểu được nó. 

Phép lưu thủy được dùng khi ngươi đang tương tranh với địch, kiếm gài kiếm. Khi địch giãn ra và nhanh chóng rút lui bằng cách nhảy ra sau với trường kiếm của y, ngươi hãy khoáng trương tinh thần và cơ thể, chém y một cách chậm rãi, với kiếm của ngươi đi theo thân thể của ngươi như nước đọng. Ngươi có thể chém được đối thủ một cách chắc chắn nếu ngươi học được điều này: ngươi phải nhận định được trình độ của địch thủ.

PHÉP CHÉM LIÊN TỤC 

Khi ta tấn công và địch thủ cũng tấn công, hai kiếm cùng vung lên, ngươi hãy nhằm vào đầu, tay và chân địch thủ trong một đường kiếm, khi bằng một đường kiếm người chém nhiều nơi cùng một lúc thì đường kiếm đó gọi là phép chém liên tục. Ngươi phải tập đường kiếm này vì nó rất thường dùng. Với sự luyện tập kỹ lưỡng ngươi sẽ có thể hiểu được chiêu thức đó. 

PHÉP CHÉM THẠCH HOẢ 

Phép chém này có nghĩa là khi hai trường kiếm giao nhau, ngươi chém hết sức mà không cần nâng kiếm lên dù chỉ một chút. Điều này có nghĩa là chém thật nhanh bằng tay, thân hình và bằng chân. Cả ba đều chém một cách mãnh liệt. Nếu ngươi luyện tập đầy đủ ngươi sẽ có thể chém một cách vũ bão. 

PHÉP CHÉM HỒNG ĐIỆP 

Phép chém này có nghĩa là đánh cho trường kiếm địch rơi xuống. Tinh thần ngươi phải tìm cách kiểm soát được kiếm y. Khi địch thủ thủ thế trước mặt ngươi với trường kiếm, có ý xuất chiêu chém và đỡ, ngươi đánh mạnh vào kiếm của y bằng chiêu “thạch hoả”, có thể là với tinh thần của pháp “vô niệm vô tưởng”. Nếu vào lúc đó ngươi đánh mạnh vào đầu mũi kiếm của y, chắc hẳn là y sẽ để rơi kiếm. Nếu ngươi luyện tập chiêu thức này thì việc đánh rơi kiếm của địch thủ là chuyện dễ. Ngươi cần phải luyện đi luyện lại không ngừng. 

PHÉP DỤNG THÂN THAY KIẾM (Hoặc là “Dụng kiếm thay thân”) 

Thông thường ta di chuyển thân và kiếm cùng một lúc để chém địch thủ, ta có thể phóng người tới trước rồi chém kiếm sau. Nếu thân y bất động, ngươi có thể chém với trường kiếm, nhưng nói chung ngươi phải lao vào người y rồi chém với trường kiếm. Ngươi phải nghiền ngẫm điều này và tập cách chém. 

CHÉM VÀ SẢ 

Chém và sả là hai chiêu khác nhau. Trong thế chém, dù là hình thức nào đi chăng nữa thì vẫn có tính cách quyết định với một tinh thần dứt khoát. Sả kiếm chỉ nhằm chạm vào kẻ địch. Ngay cả khi ngươi sả rất mạnh và ngay cả khi kẻ địch chết lập tức thì đó cũng là sả. Khi ngươi chém, tinh thần ngươi quyết liệt. Ngươi phải nhận định được điều đó. Nếu thoạt tiên ngươi sả tay hoặc chân địch thủ thì sau đó ngươi phải chém một cách mãnh liệt. Trong tinh thần sả cũng như là chạm vào, khi ngươi nhận thức được điều này thì cả hai việc trở thành như nhau. Ngươi phải nghiền ngẫm điều này. 

THÂN PHÁP “SẦU HẦU” 

Thân pháp này trong tinh thần thiếu hoặc không dang rộng hai tay. Chủ ý là thu lại rất nhanh vì hai cánh tay không hề dang thẳng ra trước khi địch thủ chém. Nếu ngươi chủ ý không dang thẳng tay ra thì cố nhiên ngươi ở cách xa đối thủ. Do đó, tinh thần ngươi là phải tiến công với toàn thân. Khi ngươi ở vào khoảng cách của tầm tay thì việc di chuyển toàn thân nhập nội trở thành dễ dàng, ngươi phải tìm hiểu điều này đến nơi đến chốn. 

TRANH CAO 

Tranh cao có nghĩa là tìm cách ở thế cao hơn đối thủ mà không cúi người khi lâm trận. Ngươi hãy duỗi chân, rướn hông và rướn cổ để đối diện với y. Khi ngươi nghĩ rằng đã thắng và cao hơn y, ngươi hãy đâm bổ quyết liệt, ngươi phải học điều này. 

NIÊM KIẾM 

Khi đối thủ tấn công và ta cũng tấn công bằng trường kiếm, ngươi phải tiến lên với cảm giác niêm kiếm và gắn liền thanh kiếm của ngươi với thanh kiếm của đối thủ ngay từ lúc tiếp chiêu. Cái chủ ý niêm là tránh không chạm quá mạnh nhưng giao kiếm thế nào để chúng không rời nhau. Tốt nhất là tiếp cận một cách càng bình thản càng tốt khi chạm vào kiếm của đối thủ để niêm. Sự khác biệt giữa niêm và gài là việc niêm kiếm thì vững còn gài thì yếu. Ngươi phải nhận định được điều đó. 

ĐÁNH BẰNG THÂN 

Chiêu này đòi hỏi phải tiếp cận với đối thủ qua một khe hở trong thế thủ của y. Chủ yếu là dùng thân để tấn công y, ngươi hơi nghiêng mặt qua một bên và dùng vai trái hích vào ngực đối thủ. Ngươi tiến lên với ý nghĩ là đẩy văng kẻ địch trong khi ngươi ra đòn với toàn lực phối hợp với hô hấp. Nếu ngươi đạt được phương thuật nhập nội đối phương như vậy, ngươi sẽ có thể đánh bật y văng ra xa 4-5m hoặc hơn thế nữa, có thể đánh y đến chết. Ngươi hãy luyện tập thuần thục.

BA CÁCH ĐỠ TẤN CÔNG

Có ba phương thuật để đỡ một đòn chém:

- Trước tiên, bằng cách đẩy trường kiếm của đối thủ về phía bên phải của ngươi như thể là ngươi đang đâm vào mắt y lúc y vừa mới xuất chiêu.

- Hoặc là đỡ bằng cách đẩy trường kiếm của địch thủ về hướng mắt phải của y với cảm giác như muốn cắt cổ y.

- Hoặc là ngươi có cây kiếm ngắn hơn, ngươi không lưu tâm đến việc đỡ trường kiếm của đối thủ mà nhanh chóng nhập nội. Nắm tay trái ngươi đấm vào mặt y. 

Đây là ba phương thuật để đỡ, ngươi luôn luôn nhớ trong đầu. Để làm được điều này cần phải luyện tập.

ĐÂM THẲNG VÀO MẶT 

Đâm thẳng vào mặt có nghĩa là khi động thủ với địch, chủ đích của ngươi quyết liệt nhằm đâm vào mặt đối phương với trường kiếm của mình dọc theo đường của hai lưỡi gươm. Nếu chủ đích ngươi là đâm vào mặt y thì mặt và thân y sẽ trở nên dễ thuần phục, thì có nhiều cơ hội để chiến thắng. Ngươi phải tập trung vào vấn đề này. Lúc lâm trận nếu thân của địch thủ trở nên dễ khuất phục, ngươi sẽ chiến thắng nhanh chóng. Do đó khi lâm trận, ngươi phải đâm vào mặt đối thủ. Ngươi phải đeo đuổi giá trị của kỹ thuật này qua luyện tập. Ngươi phải truy tầm giá trị của chiêu thức này qua chuyên luyện. 

ĐÂM VÀO TIM 

Đâm vào tim có nghĩa là lúc giao thủ có nhiều trở ngại bên trên và hai bên, bất cứ khi nào thấy khó chém thì ngươi đâm vào đối thủ. Ngươi phải xỉa vào ngực của y mà không để mũi kiếm của ngươi chao đảo. Đẩy mũi kiếm thẳng vào địch thủ với một chủ đích là gạt đường kiếm của y. Tinh thần của nguyên lý này được ứng dụng khi ta mệt hay vì một lý do gì đó khiến trường kiếm của ta không chém được. Ngươi phải hiểu được cách vận dụng phương pháp này. 

QUÁT THÉT 

Quát thét có nghĩa là khi địch tìm cách phản công lại ta, ta bèn phản công lại từ bên dưới như thể là muốn đâm vào y, phải tìm cách ghìm y xuống. Rồi nhanh như cắt, ta vừa chém vừa quát mắng khi đâm lên: “Sát” và khi chém “Sát”! Cơ hội như vậy thường lặp đi lặp lại khi hai bên giao thủ. Cách quát thét có chủ đích nhằm kết hợp đồng bộ nhát chém cùng với việc đẩy trường kiếm lên như thể là để đâm địch thủ. Ngươi phải tập chiêu thức này bằng cách tập luyện đi luyện lại nhiều lần. 

TẠT ĐỠ 

Tạt đỡ ở đây có nghĩa là khi giao kiếm với địch thủ, ta tiếp đòn bằng trường kiếm theo nhịp tạch đùng, tạch đùng, vừa tạt kiếm của y vừa chém vào người y. Cái chủ ý của tạt đỡ không nhằm để đỡ hoặc để tạt kiếm một cách mạnh mẽ, mà nhằm tạt gạt kiếm của đối thủ cùng lúc y tấn công, để rồi nhanh chóng chém y. Nếu ngươi hiểu được thời điểm tạt kiếm thì dù hai kiếm vỗ vào nhau mạnh đến mức nào chăng nữa, mũi kiếm của ngươi cũng phải bật lui dù chỉ một chút. Ngươi phải tìm cách hiểu đầy đủ để thực hiện điều này. 

PHÉP CHỐNG LẠI ĐÁM ĐÔNG 

Phép chống lại đám đông được áp dụng khi chiến đấu đơn độc chống lại nhiều người. Ngươi hãy rút cả trường kiếm lẫn đoản kiếm và thủ theo thế dang rộng phải và trái. Chủ ý là nhằm truy quét các đối thủ từ góc này qua góc kia dù họ đến từ nhiều phía. Ngươi hãy quan sát thứ vị tấn công của họ và tiến vào đương đầu với những kẻ động thủ trước tiên. Ánh mắt ngươi phải quét xung quanh, quan sát cẩn thận vị thứ tấn công trong khi hai kiếm thay phiên nhau chém trái-phải. Đứng chờ là thất sách. Ngươi hãy luôn luôn nhanh chóng thay đổi bộ vị trái-phải, chém đối thủ khi chúng tiến đến, dồn chúng về phía chúng đang lao tới. Dù làm thế nào đi nữa, ngươi cũng phải tìm cách đẩy chúng dồn về một phía, khi người ta buộc một xâu cá và khi chúng đã chồng chất lên nhau thì ngươi hãy chém mạnh đừng để chúng có chỗ để di chuyển. 

LỢI THẾ CỦA QUYỀN CƯỚC 

Ngươi có thể biết được cách chiến thắng với trường kiếm qua việc sử dụng binh pháp, nhưng điều đó khó có thể đạt được sự giải thích rõ ràng bằng bút mực. Ngươi cần phải chuyên cần thực hành để hiểu được làm cách nào để chiến thắng. 

Khẩu quyết: Qua trường kiếm thể hiện chân binh pháp

NHẤT PHÁT 

Ngươi có thể chiến thắng một cách chắc chắn với tinh thần “nhất phát”. Nếu ngươi ra công tập luyện theo con đường này thì binh pháp sẽ phát ra từ tâm và ngươi sẽ có khả năng chiến thắng theo ý muốn. Ngươi phải tập một cách chuyên chú. 

NGUYÊN LÝ “TRỰC THÔNG” 

Tinh thần “trực thông” là phương cách để chân võ đạo của Nhị Đao Nhất Lưu được kế thừa và truyền đạt. 

Khẩu quyết: dùng thân luyện binh pháp. 

Trên đây là cương mục của kiếm thuật phái Nhất Lưu. 

Để học được cách chiến thắng bằng trường kiếm trong binh pháp, trước tiên phải học năm phép tiếp cận và năm thế thủ, đồng thời phải hấp thu được cái đạo của trường kiếm vào trong thân xác một cách tự nhiên. Ngươi phải hiểu được tinh thần và thời điểm. Phải sử dụng trường kiếm một cách tự nhiên với thân pháp và bộ pháp phù hợp với tinh thần. Như vậy, dù chiến đấu chống một hoặc hai người, ngươi cũng biết được giá trị trong binh pháp. 

Hãy nghiên cứu nội dung của quyển này theo từng đề mục một và qua các trận giao thủ với địch nhân, ngươi sẽ dần dà hiểu được nguyên lý của “Đạo”. 

cách tự nhiên tự tại, hãy hấp thụ phẩm chất của tất cả điều này. Hãy duy trì tinh thần mỗi khi tương thủ với kẻ địch. 

Từng bước một, hãy bước đi trên con đường thiên lý. 

Hãy nghiên cứu binh pháp qua năm tháng để đạt được tinh thần võ sĩ đạo. Hôm nay, phải chiến thắng bản thân mình của ngày hôm qua, ngày mai sẽ là chiến thắng của ngươi trước các đối thủ bình thường. Sau này,để hạ được những tay kiếm thượng thừa, ngươi hãy rèn luyện theo quyển sách này, đừng để tâm hồn ngươi bị lệch hướng. Dù hạ được đối phương, nếu điều đó không căn cứ theo những gì đã học được thì đó không phải là chân đạo.

Nếu ngươi đạt được con đường chiến thắng đó thì ngươi sẽ có thể hạ hàng chục người. Điều còn lại là kỹ năng chiến đấu bằng kiếm. Đó là điều ngươi có thể đạt được trong các cuộc giao tranh và tỉ thí.

HỎA

Trong quyển sách về Hỏa của binh pháp Nhị Đao Nhất Lưu này, ta sẽ mô tả phép chiến đấu như là Hỏa.Thoạt tiên, thiên hạ thường nghĩ một cách thiển cận về lợi ích của binh pháp. Nếu chỉ dùng đầu ngón tay thì họ cũng chỉ có thể biết cái dụng của một vài phân nơi cổ tay họ. Họ có thể cho một cuộc tỷ thí được quyết định như với một cái quạt xếp chỉ bằng với cánh tay trước của họ, họ chuyên chú vào những khéo léo, tiểu xảo, họ học những mánh lới chẳng hạn như các động tác tay chân với cây trúc kiếm.

Trong binh pháp này, việc luyện tập để hạ thủ kẻ địch, trải qua nhiều loại tương thủ khác nhau, nhiều cuộc chiến đấu để sống còn, khám phá ra ý nghĩa của cuộc sống và cái chết, học được cái Đạo của đao kiếm, phán đoán được sức mạnh của những cuộc tấn công và hiểu được cái Đạo của đường lưỡi và đường sống kiếm. 

Ngươi không thể ứng dụng được các kỹ thuật tiểu xảo, nhất là địch mang đầy đủ giáp trụ. Cái Đạo binh pháp của ta là phương pháp chắc chắn để chiến thắng khi chiến đấu để bảo vệ mạng mình chống lại 5-10 người. Không có gì sai trong cái nguyên lý “một người thắng mười người, ngàn người thắng vạn người”. Ngươi phải nghiền ngẫm đạo lý này. Lẽ tất nhiên ngươi không thể tập họp hàng ngàn hàng vạn người để luyện tập mỗi ngày. Nhưng ngươi có thể trở thành bậc thầy trong binh pháp bắng cách tập luyện đơn độc với kiếm của ngươi, nhờ đó mà hiểu được kế sách của kẻ địch, sức mạnh và thủ đoạn của y và hiểu được cách thức áp dụng binh pháp để chiến thắng hàng vạn địch thủ. 

Bất cứ ai muốn thấu triệt được cái tinh hoa của binh pháp này phải cần cù nghiền ngẫm và đêm ngày luyện tập. Nhờ đó y sẽ chuốt được tuyệt kỹ của mình và kiếm pháp sẽ trở nên thần diệu một cách tự nhiên tự tại. 

Đó là thành quả tự nhiên của việc luyện tập binh pháp. 

TÙY THEO ĐỊA THẾ 

Ngươi hãy quan sát hiện trường. 

Hãy đứng về phía mặt trời, nghĩa là hãy vào thế thủ với mặt trời sau lưng ta. Nếu hoàn cảnh không cho phép ta làm điều đó thì phải tìm cách làm cho mặt trời ở phía bên tay mặt ta. 

Trong nhà, ta phải đứng án ngữ lối vào hay có nó phía bên tay mặt. Phải đảm bảo là mặt sau của ta không bị chận nghẽn và bên trái có khoảng trống còn bên phải là thế thủ của ta với thanh kiếm. Lúc trời tối, lúc ta có thể thấy được địch, hãy giữ cho ánh lửa đằng sau ta và lối vào bên tay trái. Bằng không thì ta phải vào thế thủ như đã nói trên đây. Ta phải ở thế thượng phong đối với kẻ địch và thủ thế ở những nơi hơi cao một chút. Chẳng hạn, trong một ngôi nhà thì Kamiza thường được xem là một điểm cao. 

Khi cuộc chiến đấu khởi sự, phải luôn luôn cố gắng truy đuổi y vô phía tay trái của ta. Phải dồn y vào những nơi bất tiện và cố gắng giữ cho lưng y hướng vào những địa điểm bất tiện. 

Khi kẻ địch bị dồn vào một thế bất lợi, đừng để y nhìn quanh, phải chú tâm truy đuổi đến cùng để ghìm y xuống. Nơi nội thất, ta phải dồn y vào ngưỡng cửa, cửa vào, cửa chính, hành lang, dãy cột, và không để y rảnh trí thấy được tình huống của y. 

Hãy luôn luôn thúc ép đối phương vào nơi hiểm địa, đầy chướng ngại. Lợi dụng đặc tính của địa hình để ở vào thế thượng phong và chiến đấu từ vị trí đó. Hãy suy ngẫm và luyện tập chuyên cần trong lãnh vực này. 

BA PHƯƠNG THUẬT ĐỂ NGĂN CHẶN ĐỐI THỦ 

Phương thuật đầu tiên để ngăn chặn đối thủ là tấn công, được gọi là “Ken no sen” (lung lạc đối thủ). 

Một phương thuật khác là ngăn chặn đối thủ lúc y đang tấn công. Nó được gọi là “Tai no sen” (chờ y động thủ). 

Phương thuật thứ ba là khi địch và ta cùng tấn công. Nó được gọi là “Tai tai no sen” (theo địch để ngăn chặn địch). 

Không có phương thuật nào khác để chiếm ưu thế ngoài ba phương thuật này. Vì muốn chiếm ưu thế thì sẽ thắng được nhanh chóng, cho nên đây là một trong những vấn đề quan trọng nhất về binh pháp. 

Có nhiều sự việc liên quan đến vấn đề chiếm ưu thế. Ngươi phải lợi dụng tối đa tình huống, nhìn thấu tâm lý của địch để nắm được sách lược của y và chiến thắng y. 

Khó có thể viết được một cách chi tiết về vấn đề này. 

ĐỆ NHẤT PHÁP – Ken no sen (Huyền chi tiên) 

Khi ngươi quyết định tấn công, ngươi hãy bình tĩnh và phóng tới một cách nhanh chóng khiến cho địch thủ phải chùn bước. Hoặc ngươi có thể tiến lên với dáng vẻ mạnh bạo, cùng với môt tinh thần cẩn trọng khiến cho địch thủ bị ngăn khựng lại. 

Khi tiến lên, tinh thần phải càng dũng mãnh càng tốt và khi đến gần đối thủ, ngươi xông lên nhanh hơn lúc bình thường khiến y bị chao đảo và trong thoáng chốc bị chế ngự. 

Hoặc là với một tinh thần bình tĩnh, ngươi hãy tấn công liên tục dồn ép đối thủ từ đầu đến cuối. Yếu quyết là thắng ngay trong nội tâm của địch.

Các phương thuật này đều gọi là Ken no sen. 

ĐỆ NHỊ PHÁP – Tai no sen (Đại chi tiên) 

Khi kẻ địch tấn công, ta vẫn vững như bàn thạch nhưng làm ra vẻ yếu đuối. Khi kẻ địch tiến sát vào, ta bất ngờ lui lại như có ý định nhảy tránh một bên, rồi đột nhiên đâm bổ vào tấn công một cách quyết liệt, ngay lúc ta thấy kẻ địch buông lỏng. Đây là một cách. 

Hoặc là vào lúc kẻ địch tấn công, ngươi hãy tấn công một cách mạnh mẽ hơn nữa nhằm lợi dụng sự xáo trộn xảy ra trong tính toán của y, để chiến thắng. 

Đó là nguyên lý của Tai no sen. 

ĐỆ TAM PHÁP – Tai tai no sen (Thể thể chi tiên) 

Khi địch tấn công nhanh chóng, ngươi phải tấn công một cách mạnh mẽ và bình tĩnh, nhằm vào nhược điểm của y khi y đến gần và quyết liệt đánh bại y. 

Hoặc là nếu địch thủ tấn công một cách bình tĩnh, ngươi hãy quan sát nhất cử nhất động của y với một thân pháp uyển chuyển, ngươi hòa nhập vào động tác của y, lúc y đến gần. Ngươi hãy di chuyển nhanh chóng và chém y một cách quyết liệt. 

Đây là phương thuật Tai tai no sen. 

Những điểm này chẳng thể giải thích rõ ràng bằng ngôn từ, ngươi phải nghiền ngẫm nghiên cứu những gì được viết ra nơi đây. Với ba cách nghênh địch này, ngươi phải phán đoán tình hình. Điều này không có nghĩa là ngươi luôn luôn động thủ trước; nhưng nếu địch thủ ra tay trước thì ngươi có thể dẫn dụ được y theo ngươi. Trong binh pháp, ta thực sự đã thắng khi ngăn chặn được đối thủ, do vậy, ngươi phải luyện tập nhiều để đạt được điều đó.

ĐÈ GỐI XUỐNG 

“Đè gối xuống” có nghĩa là không cho phép đầu gối của đối thủ ngóc dậy. 

Trong các cuộc giao thủ, để cho địch thủ dẫn dụ là hạ sách. Ngươi phải luôn luôn ở trong tư thế có thể dẫn đối thủ theo ý mình. Lẽ tất nhiên đối thủ cũng nghĩ đến việc đó nhưng y không có thể ngăn chặn được ngươi nếu ngươi không để cho y ra tay. 

Trong binh pháp, ngươi phải ngăn chặn địch thủ khi y vừa manh tâm xuất thủ, ngươi phải đè nhát đâm của y và vung ra khỏi tay y khi y tìm cách quật ngươi. Đó là ý nghĩa của câu “đè gối xuống”. Một khi ngươi đã nắm được nguyên lý này thì dù địch thủ tìm cách sử dụng chiêu thức gì đi nữa trong cuộc thư hùng, thì ngươi cũng sẽ thắng ngay từ trước và loại bỏ địch thủ. Chủ ý là kiểm soát sự "tấn công" của y ngay ở chữ “tấ”, khi y "nhảy" thì kiểm soát bước nhảy ngay từ chữ “nh” và kiểm soát đường "chém" của y ngay từ chữ “ch”. 

Điều quan trọng trong binh pháp là loại được các hành động có lợi cho địch thủ và dẫn dụ y làm những động tác bất lợi. Tuy nhiên, làm như vậy mà thôi thì mới chỉ có tính cách tự vệ. Trước tiên, ngươi phải hành động theo đúng Đạo binh pháp, loại các kỹ thuật của địch thủ, quấy nhiễu ý đồ của y nhờ đó trực tiếp kiểm soát được y. 

Khi ngươi làm được điều này, ngươi sẽ là một vị thầy trong binh pháp. Ngươi phải luyện tập nhiều và nghiền ngẫm nguyên lý “đè gối xuống”. 

VƯỢT CẠN

“Vượt cạn” cũng tỷ như vượt biển ở một eo biển hoặc vượt hàng trăm hải lý biển cả ở một nơi có thể qua lại. Ta tin là “vượt cạn” thường hay xảy đến trong đời người. Nó mang ý nghĩa là vẫn giương buồm dù các bằng hữu vẫn ở lại bến tàu, biết rõ đường mình đi, biết con tàu của mình vững chắc và vì biết hôm nay tốt ngày. Khi mọi điều kiện cần thiết đã đạt được và có thể có gió thuận hoặc gió đằng đuôi thì hãy căng buồm lên. Nếu gió đổi chiều trong khi chỉ còn vài hải lý là tới đích, thì ngươi phải chèo vượt khoảng cách còn lại mà không cần đến buồm.

Nếu ngươi đạt tới tinh thần này thì nó có thể áp dụng cho cuộc sống hàng ngày của ngươi. Ngươi phải luôn luôn nghĩ đến việc “vượt cạn”. 

Trong binh pháp, việc “vượt cạn” cũng rất quan trọng. Khi đã phân định khả năng của đối thủ và tự biết các ưu điểm của chính mình, ngươi hãy vượt cạn ở điểm thuận lợi như một thủy thủ tài ba vượt hải lộ. Nếu ngươi thành công vượt được tại điểm tốt nhất, ngươi sẽ đạt được thuận lợi. “Vượt cạn” có nghĩa là tấn công nhược điểm của đối thủ và chiếm được thế thượng phong. 

Đây là phương cách để chiến thắng trong binh pháp trên bình diện đại thể. Tinh thần “vượt cạn” là thiết yếu trong binh pháp ở cấp đại thể cũng như cấp vi mô.

Ngươi hãy nghiền ngầm kỹ vấn đề này.

TRI THỜI

“Tri thời” có nghĩa là biết cách bày binh bố trận của địch. Thế địch đang tăng hay giảm? Bằng cách quan sát được tinh thần của quân địch và chiếm được ưu thế, ngươi có thể phá được thế trận của địch và theo đó mà điều binh khiển tướng. Ngươi có thể theo đó mà chiến thắng bằng nguyên lý binh pháp này vì ra trận từ một thế thượng phong.

Trong một trận tỉ thí, ngươi chặn địch và tấn công y sau khi đã nhận ra y thuộc môn phái nào, thấy được tài nghệ cũng như các ưu điểm và nhược điểm của y.

Ngươi hãy “xuất kỳ bất ý, công kỳ vô bị” (Tôn Võ binh pháp), sau khi nắm vững được khoảng cách và phong thái của y cũng như thời điểm thích hợp.

“Tri thời” có nghĩa là nhìn thẳng vào sự việc nếu ngươi là tay cao thủ. Nếu một kẻ tinh thâm binh pháp, ngươi sẽ nhận ra thâm ý của địch, như vậy ngươi có nhiều cơ hội để chiến thắng. 

Ngươi phải dày công suy gẫm nguyên lý này. 

ĐẠP KIẾM

Đạp kiếm là một nguyên lý thường hay được dùng trong trong binh pháp. Trước tiên, trên bình diện đại thể, khi kẻ địch bắn cung, nổ súng rồi mới tấn công, chúng ta sẽ khó để tấn công nếu phải bận nhồi thuốc nổ vào súng hoặc lắp tên vào cung. Chú ý là phải nhanh chóng tấn công khi địch đang bận bắn súng hay bắn cung. Chủ ý là phải chiến thắng bằng cách đạp xuống ngay lúc ta tiếp nhận đợt tấn công của địch.

Trong một trận tỷ thí, ta không thể chiến thắng một cách dứt khoát bằng cách chém theo nhịp phách, tiếp theo cuộc tấn công của đối thủ bằng trường kiếm. Ta phải đánh bại y ngay khi y mới khởi sự tấn công, với ý là dùng chân đạp y xuống khiến cho y không thể chỗi dậy để tấn công được nữa.

“Đạp” không có nghĩa đơn thuần là đạp bằng chân. Hãy đạp bằng toàn thân, bằng ý chí và lẽ tất nhiên là đạp và chém với trường kiếm. Ngươi phải kiện toàn tinh thần nghĩa là không để cho địch tấn công thêm một lần nữa. Đó là tinh thần ngăn chặn bằng mọi cách. Một khi đã chạm trán với địch, ngươi không chủ tâm chỉ đánh y mà thôi, mà phải niêm cứng sau khi tấn công. 

Đây là điều ngươi cần phải học hỏi một cách sâu sắc.

TRI QUỴ

Mọi việc đều có thể ngã quỵ. Nhà của, thân thể và địch nhân ngã quỵ khi nhịp sống của chúng ta bị xáo trộn.

Trên phương diện binh pháp đại thể, khi quân địch bắt đầu quỵ xuống, ngươi phải truy đuổi, không để nó thoát thân. Nếu ngươi không khai thác được sự ngã quỵ của địch thủ thì chúng có thể phục hồi sinh lực.

Trong trận tương thủ, đợi khi kẻ địch hụt hẫng và ngã quỵ. Nếu ngươi để cơ hội này qua đi, y có thể phục hồi và sẽ không sơ xuất như trước. Hãy chú mục vào địch thủ khi y ngã quỵ và truy diệt y, tấn công y, khiến kẻ địch không có cơ hội hồi phục. 

Ngươi hãy thực hành điều đó. Sự tấn công truy đuổi phải được thực hiện với một tinh thần dũng mãnh, ngươi phải chém ngã địch thủ để y không có thể phục hồi lại tư thế của y. Ngươi phải hiểu được một cách triệt để đốn ngã đối thủ.

TRI BỈ

Tri bỉ có nghĩa là tự đặt mình vào vị trí của kẻ địch. Thiên hạ thường nghĩ là một kẻ cướp bị kẹt trong nhà như là một địch thủ mạnh thế. Thế nhưng, nếu ta biết “tri bỉ” thì chúng ta cảm thấy ngay là cả thế giới đang chống lại chúng ta và không còn đường để thoát thân. Kẻ bị đóng kín trong nhà là một con trĩ. Kẻ đi vào bắt y là một con diều hâu. 

Ngươi hãy thẩm định điều này. 

Trong binh pháp đại thể, thiên hạ thường hay bị ấn tượng là kẻ địch hùng mạnh và do đó có chiều hướng tỏ ra dè dặt, cẩn trọng. Nhưng nếu ngươi có trong tay những quân sĩ thiện chiến và nếu ngươi hiểu được các nguyên lý về binh pháp, nếu ngươi biết làm cách nào để phá địch thì ngươi không có gì để phải ưu tư. Trong tương thủ cũng vậy, ngươi hãy đặt mình vào vị trí của kẻ địch. Nếu ngươi nghĩ 

“Đây là một kẻ tinh thâm binh pháp, một bực thầy”, thì chắc chắn ngươi sẽ thua. 

Ngươi phải nghiền ngẫm sâu xa về vấn đề này.

TỨ THỦ LY 

Tứ thủ ly được dùng khi ngươi và địch thủ đang tranh nhau với một quyết tâm tương tự và việc thắng bại không phân định được. Ngươi phải bỏ ngay chủ ý của mình lúc đó và chiến thắng bằng một phương pháp khác. 

Trong binh pháp đại thể khi có tinh thần tứ thủ, ngươi đừng bỏ cuộc. Đây là vấn đề sinh mệnh. Ngươi hãy gạt bỏ ngay tức khắc chủ ý cùa mình và chiến thắng với kỹ thuật mà địch thủ không ngờ trước. Trong một trận tương thủ, khi ta nghĩ là đã bị rơi vào thế tứ thủ, ta phải chiến thắng kẻ địch bằng cách thay đổi ý nghĩ và áp dụng một kỹ thuật thích hợp với hoàn cảnh. 

Ngươi phải biết phân định việc này. 

ĐỘNG BÓNG 

Động bóng được dùng khi ta không nhìn thấy rõ được chủ ý của địch. 

Trong binh pháp đại thể, khi ngươi không thấy được thế trận của địch, ngươi hãy cho thấy là sắp mạnh mẽ xuất trận khiến cho y phải phát lộ kế sách của y. Một khi đã thấy được sách lược của địch thủ thì ta sẽ dễ dàng chiến thắng với đối sách của ta. 

Trong một trận thư hùng, nếu địch thủ thủ thế một bên hoặc phía sau với trường kiếm khiến cho ta không thấy được chủ ý của y, thì phải sử dụng hư chiêu và kẻ địch phải đưa trường kiếm ra vì nghĩ là đã thấy được chủ ý của ta. Lợi dụng việc đó, ta có thể thắng một cách chắc chắn. Nếu ta lơ là sẽ không kịp thời điểm. 

Ngươi hãy cố công nghiền ngẫm điều này. 

ĐÈ BÓNG 

Đè bóng được dùng khi ta thấy được chủ ý tấn công của địch. 

Trong binh pháp đại thể, khi địch đã xuất phát tấn công, nếu ta mạnh mẽ ra quân để đương cự, y sẽ thay đổi ý định. Và lúc đó, ta thay đổi chủ tâm và đánh bại y bằng cách ngăn chặn với một tinh thần vô vi. Hoặc là trong cuộc tỉ thí, phải trấn áp quyết tâm của địch bằng một thời điểm thích hợp là đánh bại y bằng cách ngăn chặn y với thời điểm thích hợp đó. 

Hãy nghiên cứu kỹ lưỡng điều này.

CHO QUA

Nhiều điều có thể cho qua đi. Buồn ngủ có thể cho qua và ngáp cũng có thể cho qua. Thời gian cũng vậy. Trong trận đấu với nhiều người, khi kẻ địch tỏ vẻ khích động và có chiều hướng muốn xông lên, ta tuyệt đốt không lộ vẻ ưu tư. 

Ngươi hãy tỏ ra hoàn toàn bình thản và đối phương sẽ bị ngỡ ngàng vì vậy mà sẽ thư giãn ra. Khi thấy rằng rằng cái quyết tâm đã qua đi thì ngươi có thể đạt được việc đánh bại kẻ địch bằng cách tấn công vũ bão với tâm không. 

Trong trận tỉ thí, ngươi có thể chiến thắng bằng cách thư giãn tinh thần và thể xác, và sau đó nắm bắt được lúc địch thủ thư giãn, ngươi tấn công mãnh liệt và nhanh chóng để ngăn chặn y. 

Phương sách này thương gọi là “làm người ta say rượu”. Ngươi cũng có thể làm kẻ địch bị lây tâm trạng buồn chán, vô ý, nhụt nhuệ khí. 

Ngươi phải nghiền ngẫm điều này.

LÀM MẤT THĂNG BẰNG 

Nhiều điều có thể tạo ra mất thăng bằng. Một nguyên do là mối nguy hiểm, nguyên do khác là lâm vào tình cảnh khốn đốn, nguyên do khác nữa là sự bất ngờ. Ngươi hãy tìm hiểu vấn đề này.

Trong binh pháp đại thể gây mất quân bình là điều trọng yếu. Ngươi đột ngột tấn công tại nơi kẻ địch ít ngờ nhất và khi tinh thần của y chưa dứt quyết thì ngươi hãy khai thác lợi thế và nhờ thế thượng phong đánh bại đối thủ.

Hoặc là trong trận thư hùng, ngươi khởi đầu với một vẻ chậm chạp rối đột nhiên tấn công vũ bão, và không kịp để y có thì giờ để phục hồi lại sau lúc dao động tinh thần, ngươi phải năm lấy cơ hội để chiến thắng. 

Hãy cảm nhận điều đó.

KINH ĐỘNG ĐỐI PHƯƠNG

Sự khiếp sợ thương xảy ra do kinh ngạc.

Trong binh pháp đại thể, ngươi có thể làm kẻ địch kinh khiếp, không phải chỉ vì ngươi xuất hiện trước mắt họ mà còn bằng la hét, bằng cách biến ít thành nhiều hoặc đe dọa tấn công vào mạn sườn mà không báo trước. Tất cả những điều đó đều làm người ta kinh hãi. Ngươi có thể chiến thắng bằng cách lợi dụng tối đa sự dao động của đối phương khi bị kinh hãi. 

Trong trận tương thủ, ngươi cũng phải sử dụng lợi thế làm cho kẻ địch bất ngờ bằng cách khiến y khiếp đảm với thần hình của ngươi, trường kiếm hay tiếng thét của ngươi để đánh bại đối thủ. 

Ngươi hãy nghiên cứu vấn đề này thấu đáo.

THẤM VÀO

Khi ta cùng địch thủ tương tranh và cả hai đều cố gắng hết sức, mà ta nhận ra rằng không thể tiến lên được thì phải “thấm vào” và trở thành một với địch thủ. Ta có thể thắng được bằng cách áp dụng một kỹ thuật thích hợp trong khi hai bên đang quyện vào nhau.

Trong trận hỗn chiến giữa nhiều người cũng như trong những cuộc thư hùng với một nhóm nhỏ, thường khi ta có thể quyết thắng với lợi thế là biết được cách thâm nhập vào kẻ địch trong khi mà mình có thể mất một cơ may chiến thắng nếu tách mình ra ngoài. 

Hãy gia tâm suy niệm điều này.

TRIỆT GÓC 

Di chuyển những đồ vật rắn chắc bằng cách đẩy trực diện là việc khó làm, do đó, ngươi nên “triệt góc” của nó. 

Trong đại thể binh pháp, rất có lợi khi ta đánh vào cánh của lực lượng đối phương. Nếu tả hữu của đối phương bị khốn đốn thì tinh thần của toàn quân sẽ bị chao đảo. Để đánh bại được địch thủ, ta phải tiếp tục tấn công sau khi cánh của địch đã bị đánh ngã. Trong một trận tương thủ, khi kẻ địch ngã quỵ là lúc mình dễ dàng chiến thắng. Điều quan trọng là biết được làm sao có thể thực hiện được điều đó và do đó họ phải nghiên cứu sâu xa.

TẠO HOANG MANG

Điều này có nghĩa là khiến địch thủ mất quyết đoán. Trong đại thể binh pháp, ta có thể sử dụng binh lực để gây xáo trộn nơi đối thủ trên chiến địa. Quan sát địch tình, ta có thể làm cho chúng tự hỏi: “Ở đây chăng?” “Đàng kia chăng?” “Như vầy hoặc như kia?” “Nhanh hoặc chậm?” Chiến thắng có thể nắm chắc được khi kẻ địch rơi vào trạng thái khiến tinh thần phải hoang mang. 

Trong trận thư hùng, ta có thể làm hoang mang kẻ địch bằng cách liên tục biến hóa cách tấn công khi cơ hội xảy đến. Sau đó tung ra một hư chiêu bằng cách đâm hoặc chém làm cho kẻ địch tưởng lầm ta sắp nhập nội và vào lúc bị hoang mang, ta có thể dễ dàng chiến thắng.

Đây là điểm mấu chốt trong chiến trận và ngươi phải có tâm đào sâu điều này. 

BA TIẾNG THÉT

Ba tiếng thét được phân ra như sau: trước, trong khi và sau khi. Hãy thét tùy theo trường hợp. Giọng nói là vật sống. Ta thét chống lại lửa, gió, chống lại hỏa hoạn, phong ba. Tiếng thét phát huy khí lực.

Trong đại thể binh pháp, lúc lâm trận, ta vận hết sức bình sinh mà thét lên. Trong lúc giao tranh, giọng trầm hùng, ta thét mỗi khi xuất chiêu. Sau trận thử sức, ta thét để mừng chiến thắng. Đó là ba tiếng thét.

Trong trận tương thủ, ta vung kiếm như để chém và đồng thời thét lên “Hây!” để làm dao động kẻ địch – điều đó nhằm công bố chiến thắng. Thét như vậy được gọi là “Sen go nokoe” (tiền hậu chi thanh). Ta không thét lên cùng lúc với việc rút kiếm. Ta thét đang lúc chiến đấu để đạt được nhịp tấn công. Hãy đào sâu vấn đề.

LẪN VÀO

Trong các trận đánh, khi hai đoàn quân đối đầu nhau, hãy tấn công các điểm mạnh của kẻ địch và khi thấy chúng đã bị đánh bật thì lập tức nhanh chóng tách ra và lại tấn công vào một cứ điểm khác nằm ngoài rìa của lực lượng địch. Tính chất của phép binh này giống như là một địa đạo ngoằn ngoèo. 

Đây là một chiến pháp trọng yếu khi một người chống lại nhiều người. Ta đánh địch ở một phía hoặc đẩy chúng lùi, rồi đúng vào thời điểm, tấn công những trọng điểm nhưng ở xa hơn ở phía bên phải hoặc bên trái, tương tự như trên một sơn đạo ngoằn ngoèo, tùy theo sự đánh giá về vị trí của các địch thủ. Khi ta biết được trình độ của đối phương, ta phải tấn công mạnh mẽ, quyết đấu. Trong trận một chống một cũng vậy, hãy vận dụng tinh thần này để thanh toán các thế mạnh của địch thủ. 

Điều được gọi là lẫn vào, nói lên ý chí tiến công và lăn xả vào địch thủ mà không nhường dù chỉ một bước. Cần phải hiểu rõ điều này. 

ĐẬP NÁT 

Điều này có nghĩa là đập tan kẻ địch, xem y như một kẻ yếu kém.

Trong binh pháp đại thể, ta thấy địch có ít người hay dù nó đông quân nhưng tinh thần yếu kém và hỗn loạn thì ta phải đánh thẳng vào đầu y, đập tan y không chút thương tiếc. Nếu ta chỉ đánh nhẹ, y có thể phục hồi lại. Ngươi phải học tinh thần đập tan như với một quả thôi sơn trong các trận thư hùng. 

Nếu kẻ địch không ngang tài ngang sức với ta, nếu chiêu thức y bị xáo trộn hay bị dồn vào thế, lẩn trốn, tháo thân thì ta phải đập tan nó ngay lập tức mà không màng lưu tâm đến sự hiện diện của nó hay để nó có thời gian thở dốc. Điều thiết yếu là phải đập tan nó ngay tức thì. Việc trước tiên là không để nó phục hồi tư thế dù chỉ chút ít. Ngươi phải đào sâu vấn đề này. 

PHÉP SƠN HẢI 

Có nghĩa là không nên lập lại việc nhiều lần khi chiến đấu với kẻ địch. Có thể có khi phải sử dụng một đấu pháp hai lần nhưng đừng bao giờ thử làm một lần thứ ba. Nếu ngươi bị tấn công và thất bại thì có ít cơ may thành công nếu sử dụng một phương thức đó thêm một lần nữa. Nếu ngươi vận dụng một chiêu thức mà trước đó ngươi đã hành xử một cách vô bổ và lại thất bại lần nữa thì nhất thiết ngươi phải thay đổi sách lược tấn công. 

Nếu kẻ địch tưởng là núi thì ngươi hãy tấn công như biển và nếu địch nghĩ là biển thì ngươi hãy xuất chiêu như núi. Ngươi phải nghiền ngẫm vấn đề này. 

TRUY TẬN GỐC 

Khi đang chiến đấu với địch, ngay cả lúc thấy được rằng ta có thể chiến thắng trước mắt nhờ vào binh pháp của ta, nếu tinh thần nó không bị dứt tuyệt, nó có thể bị thua trên bề mặt nhưng vẫn chưa bị đánh bại ở sâu trong tinh thần. Với cái nguyên lý diệt tận gốc, ta có thể phá tan tinh thần của địch trong chiều sâu làm nó nhụt nhuệ khí bằng cách nhanh chóng thay đổi chủ đích của ta. Điều này vẫn thường xảy ra. 

Truy tận gốc có nghĩa là đâm sâu với trường kiếm, đâm sâu với thân xác ta và đâm sâu với tinh thần ta. Điều này không thể hiểu một cách khái quát. 

Một khi đã đập tan kẻ địch trong chiều sâu thì ta không còn cần phải tiểu tâm cẩn thận. Nhưng nếu ngược lại, thì ta phải toàn tâm chú ý. Nếu kẻ địch vẫn giữ được tinh thần thì khó mà đập tan được y. Ngươi phải chuyên luyện để đâm sâu vào trong, đại thể binh pháp cũng như trong trận tương thủ. 

CHUYỂN Ý 

Phép chuyển ý áp dụng khi ta chiến đấu với kẻ địch và đầu óc bị lúng túng trong một tình thế không phân giải được. Ta phải bỏ các nỗ lực của mình và suy nghĩ về tình huống, với một đầu óc mới mẻ để rồi chiến thắng theo một cách thế mới. Chuyển ý có nghĩa là khi ta lâm vào thế bất phân thắng bại với địch, thì trong lúc hoàn cảnh không may thay đổi, ta chuyển ý và chiến thắng với một kỹ thuật khác. 

Cần xem xét thêm cách thức áp dụng phép chuyển ý trong đại thể binh pháp. Ngươi hãy chuyên cần tìm hiểu về vấn đề này. 

ĐẦU CHUỘT ĐẦU TRÂU 

Đầu chuột đầu trâu có nghĩa là khi lâm trận với địch mà cả ta và địch đều lúng túng tinh thần với những tiểu tiết thì ta phải luôn luôn niệm ý rằng binh pháp như là vừa đầu chuột, vừa đầu trâu. Hễ khi nào đầu óc ta bận bịu với các tiểu tiết thì ta phải phút chốc mở rộng tâm trí và chuyển đổi ý niệm lớn nhỏ. 

Đây là một điểm then chốt của binh pháp. Một võ sĩ đạo cần phải suy nghĩ theo cách thế đó trong cuộc sống hàng ngày. Ngươi không nên rời khỏi tinh thần đó trong binh pháp đại thể cũng như trong một trận thư hùng. 

CHỦ TƯỚNG NẮM QUÂN TÌNH 

Phép “Chủ tướng nắm quân tình” áp dụng mọi nơi trong các trận chiến theo binh pháp của môn phái ta. 

Vận dụng sự khôn ngoan trong binh pháp, ngươi hãy nghĩ về kẻ địch như quân binh của chính mình. 

Khi nghĩ như vậy, ngươi có thể điều động theo ý muốn và truy quét y. Ngươi trở thành viên tướng và kẻ địch là quân sĩ của ngươi, ngươi phải nắm vững điều này. 

BUÔNG LỎNG TAY KIẾM 

Có nhiều loại chủ ý khác nhau liên hệ với việc buông lỏng tay kiếm.

Chủ ý chiến thắng mà không cần đến kiếm. Cũng có tinh thần cầm trường kiếm nhưng không để chiến thắng. Những phương pháp khác nhau không thể trình bày hết với hàng chữ viết. Ngươi phải dày công luyện tập. 

THÂN BÀN SƠN, THÂN NHAM VĨ 

Khi đã luyện thành thạo binh pháp, ta có thể đột nhiên biến thân mình thành một khối đá mà không có gì đụng chạm được. Đó là “Thân Nham Vĩ”.

Khẩu truyền : “Không có gì lay chuyển được ta”. 

Những gì được ghi lại trên đây vốn vẫn thường là mối ưu tư của ta về kiếm phái Nhất Lưu. Chúng được viết ra theo cảm hứng của ta. Đây là lần đầu tiên ta viết về kỹ thuật của ta, và trình tự sắp xếp các sự việc không khỏi bị xáo trộn. Khó mà diễn đạt nó một cách minh bạch. 

Tập sách này là một hướng dẫn tinh thần cho những ai ao ước học Đạo. 

Lòng ta hướng về Đạo binh pháp từ thưở niên thiếu. Ta đã chuyên tâm ta luyện đôi tay, rèn luyện thân thể và đạt tới cảnh giới tinh thần của kiếm thuật. Nếu ta nhìn những người của các môn phái khác tranh luận về lý thuyết và tập trung về kỹ thuật với đôi tay, dù họ trông có vẻ lành nghề thì họ cũng không có một chút chân tâm nào.

Lẽ tất nhiên những người tu luyện theo cách đó nghĩ rằng họ đang trui rèn tinh thần và thể xác họ. Nhưng đó chính là một trở ngại cho chân đạo và ảnh hưởng xấu của nó sẽ còn lại mãi mãi. Do đó, chân võ đạo dần dà bị sa đọa và mai một.

Chân võ đạo trong kiếm thuật là tuyệt kỹ nhằm triệt hạ đối phương trong chiến đấu và không có gì khác ngoài chuyện đó. Nếu ngươi đạt được và kiên tâm theo đuổi Đạo binh pháp quán thông này thì ngươi sẽ không bao giờ nghi nghờ về chiến thắng của ngươi.

PHONG

Trong binh pháp, ngươi phải biết được cách thức của các môn phái khác. Do đó, ta viết về các truyền thống khác nhau về binh pháp trong tập “Phong” này. Nếu không biết các phương thuật của các môn phái khác thì khó lòng hiểu được tinh túy của môn phái Nhất lưu của ta. Hướng về các môn phái, chúng ta thấy một số chuyên về kỹ thuật dùng sức mạnh và sử dụng những cây trường kiếm dài đặc biệt. Nhưng môn phái khác thì nghiên cứu cái Đạo của đoản kiếm được gọi là Kodachi (tiểu thái đao). Một số môn phái truyền thụ một số lớn chiêu thức kiếm thuật điêu luyện, họ dạy những tư thế kiếm như là “biểu” và cái Đạo như là “lý”. 

Trong tất cả những trường phái đó, không có cái nào là chân đạo như ta sẽ trình bày một cách minh bạch trong tập sách này từng điểm đúng - sai, xấu – tốt. Môn phái Nhất Lưu của ta thì khác. Các trường phái khác xem những thành đạt của họ là các phương tiện sinh sống, họ trồng hoa và tô màu diêm dúa nhằm bán chúng. Điều đó hoàn toàn không phải là cái Đạo binh pháp của ta. 

Một số binh gia trong thiên hạ chỉ lưu tâm đến việc quơ đao múa kiếm và giới hạn sự tập luyện vào việc luyện kiếm pháp và thân pháp. Thế nhưng chỉ nguyên sự điêu luyện có đủ để chiến thắng hay không? Đó không phải là tinh hoa của Đạo. 

Ta đã ghi lại rành rẽ từng điểm một các bất thông của các môn phái khác trong tập sách này. Ngươi phải đào sâu các vấn đề này để đánh giá được lợi ích của môn phái Nhị Đao Nhất Lưu. 

CÁC MÔN PHÁI KHÁC SỬ DỤNG ĐẠI TRƯỜNG KIẾM 

Một vài môn phái có khuynh hướng sử dụng đại trường kiếm.Theo quan điểm binh pháp của ta thì chúng không hiểu được giá trị nguyên lý chém địch bằng mọi cách. Sở thích của họ là đại trường kiếm và dựa vào cái ưu điểm của chiều dài, họ nghĩ là có thể đánh địch ở một khoảng cách xa.

Thiên hạ thường hay nói “Hơn một tấc cũng lợi thế cho ta”, nhưng đó là những từ vô bổ của những kẻ chưa hề biết đến binh pháp, nếu người ta phải lệ thuộc vào chiều dài của thanh kiếm để chiến đấu từ xa mà không cần đến cái diệu vợi của binh pháp, thì điều đó chứng tỏ sự thấp kém của binh pháp nơi những con người có tinh thần nhu nhược. 

Ta thiết nghĩ là cũng có trường hợp môn phái nào đó thích Đại trường kiếm như là một phần trong Đạo lý của mình, nhưng nếu đem so với cuộc sống thực tế thì điều đó thật phi lý. Chắc hẳn chúng ta sẽ không nhất thiết bị đánh bại nếu chúng ta sử dụng đoản kiếm, sẽ trở thành bất tiện, và kiếm sĩ bị yếu thế đối với một kẻ được trang bị bằng trường kiếm. 

Từ ngàn xưa đã có câu “Tiểu đại đồng hành”. Do đó, ngươi đừng chê ghét các đại trường kiếm một cách võ đoán. Điều ta không thích là khuynh hướng nghiêng chiếu về trường kiếm. Khi ta suy về đại thể binh pháp, ta có thể nghĩ đến các đạo quân lớn với những trường kiếm và những toán binh nhỏ với đoản kiếm. Một số ít người có thể lâm trận với số đông chăng? Đã có nhiều trường hợp trong đó số ít thắng số nhiều. 

Binh pháp của ngươi sẽ không có giá trị gì nếu tâm hồn ngươi thích sử dụng trường kiếm khi ngươi phải chiến đấu ở một nơi chật hẹp, hoặc nếu ngươi ở trong một ngôi nhà mà chỉ được trang bị bằng một đoản kiếm. Mặt khác, có người không có được sức khỏe của những kẻ khác. 

Trong pháp môn của ta, ta không ưa những đầu óc hẹp hòi, thiên kiến. Ngươi phải nghiền ngẫm điều này. 

QUAN NIỆM SỨC MẠNH CỦA TRƯỜNG KIẾM TRONG CÁC KIẾM PHÁI KHÁC 

Ngươi đừng nói trường kiếm này mạnh, trường kiếm kia yếu. Nếu ngươi vung trường kiếm với ý nghĩ mạnh bạo, nhát chém của ngươi có thể trở thành thô thiển nếu ngươi sử dụng kiếm một cách thô thiển thì sẽ gặp khó khăn để chiến thắng. 

Nếu ngươi bận tâm về sức mạnh của kiếm ngươi, ngươi sẽ cố sức chém quá mạnh và rồi sẽ chẳng chém được gì cả. Cố tình chém thật mạnh khi thử một thanh kiếm cũng là điều không nên làm. Mỗi khi đấu kiếm với địch, ngươi đừng nghĩ đến việc chém y một cách mạnh mẽ hay yếu đuối. Hãy chỉ nghĩ đến việc trảm và sát thủ. Phải tập trung ý nghĩ vào việc là giết kẻ địch. Đừng tìm cách chém mạnh, và lẽ tất nhiên ngươi cũng đừng nghĩ đến việc chém một cách yếu ớt. Ngươi chỉ chú tâm vào việc là hạ kẻ địch. 

Nếu ngươi chỉ ỷ vào sức mạnh khi ngươi chạm vào kiếm kẻ địch, ngươi nhất thiết sẽ đánh quá mạnh. Mà nếu làm như vậy thì kiếm của ngươi sẽ bị lệch qua bên. Cho nên, lời tục: “Cao thủ tất thắng” chẳng có ý nghĩa gì. 

Trong đại thể binh pháp, nếu ngươi nắm một đội quân hùng hậu và dựa vào sức mạnh để chiến thắng trong khi địch quân cũng hùng hậu thì chiến trận sẽ khốc liệt cho cả hai bên. Nếu không áp dụng nguyên lý đúng thì cuộc chiến sẽ không thể thắng được. 

Tinh thần của môn phái ta là chiến thắng với sự khôn ngoan của binh pháp mà không lưu ý tới tiểu tiết. 

Ngươi phải nghiên cứu kỹ lưỡng điều này.

SỬ DỤNG LOẠI THÁI ĐAO NGẮN TRONG CÁC MÔN PHÁI KHÁC

Sử dụng loại thái đao ngắn không phải là chân đạo để chiến thắng.

Thời xa xưa, thái đao (tachi) và kiếm (katana) có nghĩa là kiếm dài và kiếm ngắn. Những kẻ có thần lực trên thế gian có thể múa một cách nhẹ nhàng ngay cả trường kiếm. Do đó, họ không có lý gì để mà thích đoản kiếm. Họ cũng có sử dụng chiều dài của thương và kích. Một số người sử dụng kiếm ngắn với chủ tâm nhập nội và đâm đối phương vào lúc không phòng bị khi đối thủ vung kiếm. Khuynh hướng này không đúng.

Nhắm vào đối thủ trong lúc không phòng bị là việc có tính cách hoàn toàn phòng ngự và không nên làm khi cận chiến với kẻ địch. Hơn thế nữa, ta không thể dùng phép nhập nội với một thanh đoản kiếm nếu đối đầu với nhiều dịch thủ. Có người nghĩ rằng nếu họ động thủ chống lại nhiều kẻ địch với một thanh kiếm ngắn, họ có thể vung kiếm tả xung hữu đột một cách thong dong. Thế nhưng họ còn phải đỡ các nhát kiếm một cách liên tục và có khả năng bị đối phương dồn vào thế bí. Điều này không mấy thích hợp với binh pháp chân chính. 

Con đường chắc chắn chiến thắng là truy đuổi kẻ địch triệt để khiến y phải hoang mang nhảy nhót tránh né, trong khi ta vẫn có một thân pháp vững chãi. Nguyên tắc này cũng áp dụng cho đại thể binh pháp. Yếu lý của binh pháp là tràn ngập đối thủ bằng quân số và đánh chúng ngã gục một cách thần tốc. Bằng cách nghiên cứu binh pháp, thiên hạ có thể làm quen với phản công, tránh né và lui quân như một việc bình thường. Họ trở thành quen thuộc với cái thói đó, do đó, họ dễ bị kẻ địch dẫn dụ. Cái đạo của binh pháp luôn chân chánh: ta phải truy đuổi đối thủ và bắt chúng phục tùng theo ý định của ta.

CÁCH THỨC SỬ DỤNG TRƯỜNG KIẾM NƠI CÁC TRƯỜNG PHÁI KHÁC

Theo ta nghĩ, các môn phái khác khoa trương nhiều phương thuật sử dụng trường kiếm khác nhau nhằm làm mờ mắt những tay kiếm còn non nớt. Như vậy, nghĩa là buôn thần bán thánh. Một tinh thần như vậy trong kiếm pháp là đê tiện. Lý do là tranh luận về những cách thức khác nhau để chém giết là một sai lầm. Trước hết, chém giết không phải là cái Đạo của tình nhân loại. 

Đối với người biết chiến đấu và những người không biết chiến đấu thì chém giết vẫn là chém giết. 

Đối với phụ nữ và con nít cũng vậy, và cũng có nhiều cách thức khác nhau để chém giết. Ta có thể nói về những chiến thuật khác nhau như đâm hoặc chém, nhưng không có cách nào ngoài những cách đó. 

Dù sao, chém xả đối thủ vẫn là cái Đạo của kiếm pháp và người ta không cần quá cầu kỳ về vấn đề đó. 

Dù vậy, tùy theo vị trí, trường kiếm của ta có thể bị cản trở về phía trên hoặc hai bên. Do đó, ngươi phải biết cầm kiếm cách nào để có thể sử dụng nó. Có năm phương thuật nhằm về năm hướng, các phương thuật về năm cách đó – vặn tay, cong người, nhảy ra, v.v... để chém đối thủ, ngươi không cần phải có chiêu thức cầu kỳ (vặn người, cong lưng). Điều đó là hoàn toàn vô ích. Trong kiếm pháp của ta, ta giữ cho tinh thần và thể xác ngay ngắn và khiến cho kẻ địch phải khom người xoay lưng. Để chiến thắng cần phải có một tinh thần tấn công khi tâm trạng của kẻ địch bị hoảng loạn. Ngươi phải nghiên cứu điều này kỹ lưỡng.

SỬ DỤNG THẾ THỦ VỚI TRƯỜNG KIẾM TRONG CÁC MÔN PHÁI KHÁC

Đặt quá nhiều quan trọng vào các thế thủ với trường kiếm là một cách suy nghĩ lệch lạc, điều mà thiên hạ xem là thế thủ thường chỉ áp dụng khi không có địch thủ. Lý do là nó được truyền lại từ thời xưa, và trong lúc động thủ thì sẽ không có vấn đề: “Đây là phương thuật mới để làm việc đó”. Trong chiến đấu, ta chỉ việc dồn kẻ địch vào những tư thế bất lợi. 

Thế thủ là dành để cho những trường hợp trong đó ta không để cho bị di chuyển. Nó dành cho các thành lũy, các thế trận… nhằm chứng tỏ một tinh thần vững mạnh có thể chống lại một cuộc tấn công vũ bão. Thế nhưng, trong cuộc tỉ thí giữa hai người, ta phải luôn luôn tìm cách dành thế thượng phong và tấn công liên tục. Thủ thế là tinh thần chờ đợi tấn công. Ngươi phải nhận định được việc này. 

Trong các trận thư hùng, ngươi phải làm cho thế thủ của đối phương mất ổn định. Hãy tấn công ở điểm mà tinh thần y buông thả, dồn y vào thế lúng túng khiến y mất trí và khiếp đảm. Hãy lợi dụng khi đối phương mất phối hợp và bị hỗn loạn thì ngươi sẽ có thể chiến thắng. 

Ta xem nhẹ tinh thần tự vệ được gói ghém trong thế “thủ”, do đó, trong kiếm pháp của ta có một thức gọi là “thức vô thủ”. Trong đại thể binh pháp, khi ta triển khai quân binh, ta phải luôn luôn ý thức lực lượng của ta, quan sát quân số của địch và ghi nhận mọi chi tiết trên trận địa. Đó là điểm phát khởi trên một trận chiến. 

Tinh thần tiên hạ thủ hoàn toàn trái ngược với tinh thần thủ bị. Tiến công ào ạt với một tư thế dũng mãnh và chống đỡ cuộc tấn công của địch một cách kiên quyết. Điều đó cũng giống như xây thành lũy bằng thương, kích khi ngươi tấn công đối phương. Tinh thần của ngươi phải đạt đến mức như rút cọc ra khỏi một bức tường để dùng chúng làm kích thích, làm thương, ngươi phải thẩm xét điều này. 

NHÃN PHÁP TRONG CÁC MÔN PHÁI KHÁC

Một vài môn phái chủ trương là mắt phải chú mục vào trường kiếm của địch. Một số môn phái khác thì chú mục đến tay đối thủ. Một số lại tập trung vào mắt hay giữa mặt, còn một số lại muốn để mắt đến chân đối thủ,…. Nếu ngươi chú mục vào các điểm đó thì tinh thần ngươi sẽ bị dao động và đường kiếm ngươi sẽ bị rối loạn. 

Ta sẽ giải thích điều này một cách chi tiết. Các cầu thủ không dán mắt của họ vào quả bóng nhưng với tài nghệ trên cầu trường họ có thể trình diễn một cách tuyệt diệu. Khi ta đã thành thuộc với một công việc, ta không còn hạn chế bởi việc sử dụng đôi mắt. Những người cao cường như các nghệ sĩ tuyệt luân, họ có bản nhạc ngay trước mắt, nhưng điều này không có nghĩa là họ dán chặt mắt vào những bản nhạc đó, cũng như những kẻ đã luyện kiếm đến mức thượng thừa có thể vung kiếm nhiều cách khác nhau, nhưng điều đó không có nghĩa là họ có thể nhìn kiếm một cách tự nhiên. 

Trong kiếm pháp, khi đã từng có kinh nghiệm trận mạc, ta có thể dễ dàng định tốc độ và vị trí kiếm của đối thủ và khi đã nắm vững được kiếm pháp, ta có thể nhận thức được trọng lượng của tinh thần đối thủ. Trong môn phái của ta, vận dụng nhãn pháp có nghĩa là nhìn vào tâm của đối thủ. 

Trong đại thể binh pháp, mục tiêu nhìn của ta phải là lực lượng của đối thủ. Hai phương thuật nhìn là quan và kiến. Quan là nhằm tập trung mãnh liệt vào tinh thần của đối thủ, nhận xét được các điều kiện của trận địa, mục kích mãnh liệt, theo dõi chuyển biến của trận chiến và các biến đổi của thế trận. Đó là con đường chắc chắn để chiến thắng. 

Trong một cuộc tỷ thí, ngươi không nên nhìn các chi tiết. Như ta đã nói, nếu ngươi dán mắt vào các chi tiết và quên các việc chính yếu, tinh thần ngươi sẽ bị chao đảo và chiến thắng sẽ vuột khỏi tầm tay. Ngươi hãy tìm hiểu một cách sâu xa nguyên lý này và miệt mài luyện tập.

BỘ PHÁP TRONG CÁC MÔN PHÁI KHÁC

Có nhiều phương thuật khác nhau để sử dụng đôi chân: phù bộ, phi bộ, khiêu bộ, đạp bộ, ảo bộ và những bộ pháp khinh linh khác. Theo binh pháp của ta, thảy đều bất cập. 

Ta ác cảm với phù bộ, vì đôi chân có khuynh hướng chập chờn trong chiến đấu. Đạo binh pháp phải có bộ pháp vững vàng. 

Ta cũng không ưa phi bộ, vì tạo thói quen nhảy nhót và một tinh thần vọng động. Dù khinh công cao diệu tới đâu thì cũng chẳng có mấy lý hợp. Vậy nên chi, phi bộ quả là thô lậu! 

Khiêu bộ khiến cho tinh thần phiêu bồng, bất định, không cương quyết. 

Đạp bộ là một phương thuật diên trì mà ta ghét thậm tệ. 

Kỳ dư, còn nhiều bộ pháp linh hoạt khác như ảo bộ .v.v. 

Thảng hoặc, ngươi có thể gặp địch thủ nơi đầm lầy, ao tù, nước đọng, nơi đá gập ghềnh hay tiểu lộ chật hẹp khiến không thể di hình chuyển bộ một cách thần tốc. 

Trong binh pháp của ta, bộ pháp vẫn là bất biến. Ta vẫn cử bộ như vẫn thường làm trên đường lộ. Đừng để loạn bộ pháp. Tuỳ vào tiết điệu của kẻ địch mà di chuyển khi nhanh khi chậm, đồng thời với thân pháp thích hợp. 

Trong đại thể binh pháp, việc di chuyển quả là rất quan trọng. Là vì, nếu ngươi tấn công một cách thần tốc và khinh xuất mà không nắm được tinh thần của bên địch, nhịp tiến quân của ngươi sẽ bị rối loạn và ngươi không có cơ thủ thắng. Hoặc giả, ngươi tiến quá chậm, ngươi sẽ không lợi dụng được ưu thế khi địch bị rối loạn quân cơ, và thời cơ chiến thắng sẽ vuột mất, ngươi sẽ không thể kết thúc cuộc chiến một cách chóng vánh. Ngươi phải thắng bằng cách khai thác được tình huống hoảng loạn của địch và không để cho chúng một cơ may nào để phục hồi thanh thế cũ. Ngươi phải thực thi pháp này một cách triệt để. 

KHOÁI MẠN TRONG CÁC BINH PHÁP KHÁC

Sự khoái mạn vốn không ở trong chân đạo binh pháp, nó nghiễm nhiên ngụ ý là sự vật có vẻ nhanh hoặc chậm tùy theo chúng có đúng tiết điệu hay không. Dù bất cứ môn phái nào, thì bậc thầy trong binh pháp đều không để thần trí mình bị thúc bách, nóng vội. 

Một vài người có thể vượt cả trăm dặm trong vòng một ngày, nhưng điều đó không có nghĩa là họ liên tục chạy từ sớm tới tối. Kẻ thô lậu gây cảm tưởng họ chạy một ngày, nhưng rốt cuộc chẳng được bao nhiêu. 

Trong môn vũ đạo, những nghệ sĩ thượng thặng có thể vừa ca vừa vũ, nhưng những kẻ mới nhập môn thì ca múa một cách thô thiển và tâm trí họ rối rắm. Điệu “Cổ Tùng ca” vỗ nhịp trên mặt trống nghe thật êm ả dìu dặt, nhưng khi những tân sinh thi triển thì nghe ra nặng nề, rối nhịp. Kẻ điệu nghệ có khả năng chơi theo tiết tấu nhanh mà phách tử vẫn không có vẻ hối hả. Nếu tiết tấu của ngươi quá nhanh ngươi cũng bị lạc phách. Lẽ tất nhiên, lỗi nhịp là điều không nên. Những tay thiện nghệ không hề bị lạc phách, và luôn luôn khoan thai, không bao giờ tỏ ra rối trí. Ngẫm việc này, ta có thể xét ra tinh lý. 

Cái được biết như khoái tính trong Đạo Binh pháp chẳng qua là một khiếm khuyết. Là vì, tùy vào địa thế ao hồ hay đầm lầy, ngươi có thể không chuyển động thân pháp hay bộ pháp một cách khinh linh được. Lại càng không thể vung kiếm chém nhanh, trong trường hợp ngươi sử dụng trường kiếm. Nếu ngươi tìm cách chém nhanh như đang sử dụng một cây quạt hoặc một thanh đoản kiếm, ngươi sẽ chẳng thể vung kiếm chém. Ngươi hãy nghiền ngẫm điều này. 

Trong đại thể binh pháp cũng tương tự, không nên để thần trí bị thúc bách, khẩn bật mà như lúc vung tay ấn chẩm, nhờ vậy, không bị diêu trì dù chỉ trong muôn một. Thảng hoặc khi đối thủ ngươi bồn chồn, hối hả thì ngược lại, ngươi phải bình tâm, tự tại. Đừng để kẻ địch tác động lên tâm trí. Ngươi phải chuyên tâm tu luyện để đạt được điều đó.

ÁO BIỂU TRONG CÁC LƯU PHÁI KHÁC

Trong Binh pháp không hề có lộ biểu hay áo bí. 

Thói quen trong các môn võ thường khoa trương nội hàm với nào là bí truyền nội gia và môn ngoại, thế nhưng khi lâm trận, chẳng hề có chuyện quyết đấu bên ngoài hoặc phạt kiếm bên trong. 

Khi truyền thụ đạo binh pháp, thoạt tiên ta luyện cho môn đồ những chiêu thức dễ học nhất, những đạo lý dễ hiểu nhất. Nhiên hậu mới nghĩ đến việc dẫn giải các nguyên lý thâm sâu, các điểm khó lãnh hội hơn, tùy theo nhịp tiến của môn sinh. Với bất kỳ biến cố nào, do Đạo chỉ có thể thu nhiếp được qua thể nghiệm bản thân, ta không thể lý hội tới “nội, ngoại”. 

Nơi cõi dương trần này, nếu ngươi tiến vào nơi thâm sơn cùng cốc, và cứ thế mà vào sâu hơn, sâu mãi, rốt cuộc rồi ngươi cũng ra nơi cửa rừng. Dù ở pháp môn nào thì cũng có tâm ấn (dành cho kẻ tâm phúc) và ngoại gia công phu. Ta khó thể phân định được cái nào “ảo” và cái “biểu” trong Đạo binh pháp. 

Do vậy, ta không màng khép Đạo của ta vào trong những môn quy và pháp giới. Cảm nhận được tâm địa và tài trí của môn sinh, ta trực truyền cho chúng binh pháp của ta, gột rửa những dấu ấn tác hại của các môn phái khác nơi chúng và từng bước dẫn dắt chúng trên con đường chân võ đạo. 

Phương cách ta truyền dạy binh pháp là làm với tâm thành. Hãy lo chuyên tâm mà luyện. 

Trong chín đoạn trên, ta đã cố ghi lại các đường nét chính của các lưu phái khác. Khả dĩ ta có thể tiếp tục chỉ ra những đặc thù của từng môn phái một, từ nhập môn đến tâm ấn. Thế nhưng ta tránh nêu đích danh các lưu phái và những tâm pháp của họ. Gia do là mỗi hệ phái đều có lối lý giải của họ về các nguyên lý. Mà khi quan điểm đã rất khác nhau thì kiến giải càng khác nhau về cùng một sự thể. Do vậy, quan kiến của mình không nhất thiết linh nghiệm đối với mọi lưu phái. 

Ta đã chỉ ra cương lĩnh của các môn phái khác trong chín đặc điểm khác nhau. Nếu xét chúng từ một quan điểm chính trực, ta có thể nhận ra là chúng thường có khuynh hướng là chuộng trường kiếm hoặc chân kiếm, và bận tâm về lực lượng hay khí lực trong đại thể binh pháp hoặc trong một cuộc tỷ thí. Ngươi có thể lý hội tại sao ta miễn bàn về pháp môn của các môn phái khác .

Đối với môn phái trường kiếm Nhị Thiên Nhất Lưu của ta, chẳng hề có nội môn và ngoại biểu. Trong các chiêu thức kiếm cũng chẳng có thâm y nội hiểm. Ngươi chỉ cần giữ gìn tâm chính để thực thi võ đức Binh Pháp. 

Ngày 12 tháng 5 Chánh Bảo năm thứ hai(1645)

KHÔNG

Binh pháp của “Nhị Đao Nhất Lưu” được ghi lại trong cuốn “Không” này.Điều được xem như tinh túy của “Không” là ở chỗ Không có gì. Điều này không nằm trong tầm nhận thức của con người. Lẽ tất nhiên “Không” có nghĩa là hư vô. Từ việc biết những điều hiện hữu, ta có thể suy ra những điều không hiện hữu. Đó mới là “Không”. 

Người đời thường nhìn sự việc một cách sai lạc và cho rằng những gì họ không hiểu được là “Không”. Thực ra đó không phải là “Không”. Đó là hoang mang hư ảo. 

Trong Binh pháp cũng vậy, kẻ theo học Đạo binh pháp thường cho rằng tất cả những gì họ không thấu hiểu được trong võ nghệ là “Không”. Đó không phải là “Không” đích thực. 

Để thủ đắc được Đạo binh pháp như một võ sĩ, ngươi phải chuyên tâm nghiền ngẫm các môn võ nghệ khác và không được để lòng hoang mang chao đảo trong Võ đạo. Với tâm bất động, ngươi hãy chuyên cần đào luyện mỗi ngày, mỗi giờ. Hãy trui rèn cả “tâm” lẫn “trí”, và dũa mài cả “quan” lẫn “kiến”. Khi tâm trí không còn bị mây mờ u ám, khi những đám mây hư ảo đã tan đi, đó mới là 

“Không” đích thực.Một khi ngươi đã đạt đến “Chân đạo”, dù theo Thiền học hay theo đạo lý thông thường, ngươi sẽ nhận chân rằng mọi việc đã nghiễm nhiên được an bài. Thế nhưng, nếu ta nhìn sự việc một cách khách quan, theo quan điểm các quy luật vận hành vũ trụ, ta sẽ thấy vô số pháp môn đi lệch khỏi Chánh Đạo. Ngươi hãy dày công tìm hiểu tinh ý đó trên nền tảng là lòng chánh trực và để cho chân tâm dẫn đạo. Hãy thực hành Binh pháp với bao dung, trung thực và quảng đại. 

Nhờ đó, ngươi sẽ “quan kiến” vạn sự một cách khoáng đạt, coi “Không” là Đạo, và nhiên hậu sẽ thấy Đạo là “Không”.

“Không” vốn thiện, không ác. Trí là có thực. Lý là có thực. Đạo là có thực. Tâm là “Không” vậy.

Ngày 12 tháng 5 Chánh Bảo năm thứ hai(1645)

SHINMEN MUSASHI

TERUO MAGONOJO

Sách lược 9 điểm của Mushashi

Trong quyển Địa. Mushashi tóm lược việc luyện chiến pháp của mình thành 9 điểm: 

1. Đừng nuôi dưỡng những ý nghĩ không lương thiện. 

2. Đạo nằm ngay trong sự cần cù thao luyện. 

3. Tập làm quen với các ngành nghệ thuật.

4. Am hiểu Đạo của mọi nghề chuyên môn.

5. Phân biệt lợi và hại trong các vấn đề trần thế. 

6. Triển khai trực giác để tìm hiểu và phán đoán mọi sự. 

7. Nhận thức được những cái không thể thấy bằng mắt. 

8. Để ý tới cả những điều nhỏ nhặt.

9. Không làm điều vô ích.

HẾT